- Tam jest potrzebny remont i oczyszczenie tego terenu z różnych zarośli, które kiedyś zdobiły, a teraz przesłaniają mauzoleum. Rozmawiałem już na ten temat z prezydentem Kosztowniakiem, który zgodził się ze mną w tej kwestii – mówi Ryszard Grzebała – prezes  Towarzystwa Inicjatyw Kulturalnych Art w Radomiu.

Przedstawiciele organizacji myślą również o izbie pamięci płk. Czachowskiego, ale opracowywanie koncepcji - kiedy i gdzie taka izba miałaby powstać dopiero się rozpoczyna. Zwolennikiem tego pomysłu jest m.in. Marek Figiel, wojewódzki konserwator zabytków.

Plac na którym obecnie stoi mauzoleum nosi nazwę 72. Pułku Piechoty. – W związku z tym zrodził się pomysł, żeby pozostała również pamięć o 72. Pułku Piechoty, nie tylko w nazwie placu, ale jako coś widocznego. Dlatego planujemy postawienie obelisku lub pomnika, który by przypominał o tym, że w Radomiu taki pułk stacjonował i ma tu swoją piękną kartę historyczną – mówi Ryszard Grzebała – prezes Towarzystwa Inicjatyw Kulturalnych Art w Radomiu.

Członkowie towarzystwa pomysłów mają wiele, jednym z nich jest ten, aby na mauzoleum ponownie był ustawiony krzyż. Kolejny jest taki, by alejkę prowadząca w stronę targu – Korei poszerzyć i uczynić ją deptakiem. Wokół miałyby stanąć także tablice informacyjne, które będą przypominać i uświadamiać radomianom kim był płk. Dionizy Czachowski i jaka jest historia tego miejsca.

- Wpiszemy w projekt do budżetu obywatelskiego także dwa wydawnictwa. Jedno z nich to „Powstanie styczniowe w regionie Lipskim”, a drugie to kompendium wiedzy o powstaniu styczniowym i jego uczestnikach z radomskiej ziemi – informuje Ryszard Grzebała.

*********************

Powstanie Styczniowe w 1863 było kulminacyjnym wydarzeniem kończącym okres polskich wysiłków niepodległościowych w wieku XIX. Mimo klęski legenda  powstania  1863 roku na trwale wpisała się w polską świadomość narodową, bez względu na to,  jakie oceny były formułowane w następnych dziesięcioleciach na jego temat.  Paradoks polega na tym, że w cieniu tej klęski narodziły się nowoczesne  polskie obozy polityczne, które albo wprost nawiązywały do ideologii i  tradycji powstania (obóz Józefa Piłsudskiego), bądź jako punkt wyjścia  brały  jego krytyczną ocenę (obóz Romana Dmowskiego). Z tego punktu widzenia rok  1863 stanowi jedna z kluczowych dat w polskiej historii. Nie bez znaczenia  jest także wpływ tego wydarzenia na polską kulturę, zwłaszcza zaś na  literaturę. Pomimo upływu 150 lat od jego wybuchu, powstanie wciąż żywe  jest  w pamięci narodowej, budząc też dyskusje na temat polskiego charakteru  narodowego i miejsca walki zbrojnej w polskiej tradycji.

W Radomiu do najważniejszych miejsc związanych z powstaniem należy kościół oo. Bernardynów. Tutaj organizowane były manifestacje patriotyczne poprzedzające wybuch powstania, a w refektarzu klasztoru odbywały się narady i szkolenia przyszłych powstańców styczniowych. Za udział w powstaniu zakon i jego majątek uległ kasacie, a wielu zakonników zostało zesłanych na Syberię.

Na terenie przyklasztornym w 1938r. zostały uroczyście pochowane szczątki Czachowskiego, w marmurowym sarkofagu, w specjalnie wybudowanym mauzoleum. W 1940r. Niemcy zniszczyli mauzoleum, ale prochy pułkownika zdołano ukryć w kościele. Dopiero w 1979r. odkryto wejście do wykopu pod posadzką nawy głównej kościoła, gdzie odkryto metalową trumienkę z prochami Czchowskiego. Obecnie Dionizy Czachowski spoczywa w sarkofagu w bocznej nawie kościoła oo. Bernardynów. W klasztorze znajduje się również epitafium Zygmunta Chmieleńskiego.

W 1963 r., z okazji 100. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego i śmierci pułkownika Czachowskiego, dokonana została rekonstrukcja mauzoleum, na placu „72 Pułku Piechoty im. Dionizego Czachowskiego”, z wykorzystaniem elementów ocalałych z pierwotnej konstrukcji. Marmurowy sarkofag zawiera dziś urnę z ziemią, z miejsc walk 72 Pułku Piechoty. Miejsce przedwojennego krzyża na szczycie pomnika zajął betonowy orzeł (autorstwa Jakuba Zajdensznira), który okazał się na tyle nietrwały, ponieważ już w 1965r. zastąpiono go orłem z brązu.

Chcesz szybciej dowiadywać się o nowych wydarzeniach i czytać najświeższe newsy? POLUB NAS NA FACEBOOKU. ZRÓB TO TERAZ >>