Konstytucja 3 Maja w Radomiu (zdjęcia)

Jacek Lombarski 2012-05-03 15:09:00

Tak jak w 1791 roku w warszawskich kościołach, tak i dziś, 3 maja, w Kościele Garnizonowym rozległy się dzwony i odbyła się msza święta w intencji twórców pierwszej w Europie konstytucji. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miasta, kompania honorowa Wojska Polskiego, kombatanci, uczniowie radomskich szkół i członkowie grup rekonstrukcji historycznej oraz licznie zebrani mieszkańcy naszego miasta.

Fot. Jacek Lombarski

Radomski klimat Konstytucji 3 maja

- Na wieść o uchwaleniu Konstytucji 3 Maja w całym mieście odprawiano msze dziękczynne. W okresie Sejmu Wielkiego (1788-92) mieliśmy dwóch kasztelanów, którzy z racji tytułów senatorskich, zapewne brali udział w pracach sejmu. Byli to Michał Świdziński (do 1789) i Wojciech Suchodolski. Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja siedmioosobowa delegacja magistratu radomskiego złożyła w kancelarii sejmu list gratulacyjny z okazji uchwalenia nowej ustawy zasadniczej. Nie znamy nazwisk innych ewentualnych posłów ziemi radomskiej. Kasztelan Suchodolski był zwolennikiem partii hetmańskiej F.K. Branickiego. Nie wiadomo więc, czy podpisał ustawę bowiem sam Branicki w ostatniej chwili zmienił front, poparł Konstytucję i otrzymał za to tekę Ministra Wojny.

Król Stanisław August odwiedzał podobno Radom kilkukrotnie. Po jednej z tych wizyt zachowały się dwa wiersze napisane na okoliczność powitania króla, a przekazane nam przez Jana Lubońskiego. Pierwszy z nich odczytali uczniowie kolegium pijarów założonego przez Antoniego Konarskiego, brata słynnego Stanisława, który był twórcą Collegium
Nobillum:

„Raczyłeś i tu Twe obrócić ślady
Abyś oglądał Kazimierza dzieło
Odwieczny Zjazdów dom, Sądów i Rady,
Które darami Jagiełłów słynęło.”

Drugi tekst adresowany „Do Stanisława Augusta od ziemian Sandomierskich w Radomiu” napisał Stanisław Trembecki, poeta doby oświecenia, sekretarz i szambelan królewski. Możemy w nim przeczytać słowa tak żywo oddane w obrazie Jana Matejki:
„Na własnych Cię będziemy Królu rękach nosić
Niechaj się nasza sława utrzyma na ziemi
Że dotąd jeszcze królów swych kochać umiemy.”
Nie ma w tych słowa przesady. Dzięki ustawie o miastach podpisanej w czasie „Wielkiego Sejmu” Radom, tak jak wszystkie miasta „uwolnione” przez króla zyskał bardzo wiele. Trzeci rozbiór niestety położył kres postępu.

W upalne majowe południe, na placu przed kościołem garnizonowym tak jak przed laty przed war5szawskimi kościołami stanęły równym rzędem poczty sztandarowe wojska, służb mundurowych, kombatantów i szkół. Wśród tych ostatnich najbardziej wyróżniał się poczet Zespołu Doskonalenia Zawodowego w mundurach z epoki Księstwa Warszawskiego (fot.)...