Pierwsze wzmianki o obchodzeniu Wielkiego Tygodnia pochodzą z IV wieku. Nazwa Triduum Paschalne natomiast pojawiła się w 1924 roku.

W wielkoczwartkowe przedpołudnie we wszystkich kościołach katedralnych odprawiana jest tzw. msza krzyżma (olej poświęcony podczas tej mszy po łacinie nosi nazywę "chrisma"). Liturgii przewodniczy biskup, a w koncelebrze są księża reprezentujący całą diecezję. Oodnawiają przyrzeczenia złożone w czasie święceń kapłańskich. Podczas mszy poświęcone zostają oleje potrzebne do udzielania sakramentów oraz do konsekracji kościołów lub naczyń liturgicznych.

W pozostałych świątyniach odprawia się w Wielki Czwartek tylko jedną (najczęściej wieczorną) mszę z udziałem wszystkich miejscowych kapłanów. To msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna przeżycia Triduum Paschalnego. Liturgia słowa przypomina przekazane Mojżeszowi Boże zalecenia, dotyczące przygotowania pierwszej uczty paschalnej, spożywanej jeszcze w niewoli egipskiej oraz nakaz corocznych obchodów święta. Drugie czytanie zawiera świadectwo świętego Pawła o ustanowieniu sakramentu Eucharystii w czasie Ostatniej Wieczerzy. O wydarzeniach, które dokonały się w Wieczerniku, opowiada fragment Ewangelii według św. Jana, opisujący Chrystusowy akt pokornej miłości, wyrażający się umyciem nóg dwunastu apostołom. Po liturgii słowa następuje obrzęd obmycia nóg dwunastu chłopcom lub dojrzałym mężczyznom; odziany na biało kapłan polewa wodą ich stopy i ociera je ręcznikiem. Gest ten to nie tylko naśladowanie wzoru Chrystusa - symbolizuje czynne włączenie się w Bożą miłość. Łacińska nazwa ceremonii - mandatum - oznacza "przykazanie" i odnosi się do przykazania miłości bliźniego.

Liturgia eucharystyczna Wielkiego Czwartku upamiętnia moment ustanowienia Najświętszego Sakramentu — przeistoczenia chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Prawo składania ofiary w imieniu społeczności wiernych Jezus przekazał apostołom i ich następcom; w ten sposób ustanowiony został także sakrament kapłaństwa.

Po komunii Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do specjalnie przygotowanej kaplicy adoracji. Obrzęd ten, zrytualizowany w XII wieku, zapowiada przeżycia związane bezpośrednio z misterium Męki Pańskiej. Polska tradycja religijna nazywa tę ceremonię przeniesieniem do ciemnicy, symbolizującej trudny czas Chrystusowej modlitwy w Ogrójcu, a przede wszystkim zniewagi doznawane podczas przesłuchania. Gaśnie wieczna lampka, płonąca przez cały rok przy tabernakulum.

Już wcześniej, po odśpiewaniu na początku mszy hymnu "Chwała na wysokości Bogu", milkną dzwony i dzwonki, a czasem również organy. Dzwonki zastępują drewniane kołatki. Na znak osamotnienia Chrystusa, opuszczonego przez najbliższych z ołtarza zdejmuje się obrusy. Zwyczaj ten pochodzi z czasów, gdy do sprawowania mszy używano przenośnych stołów; nieco później - do przełomu VII i VIII wieku, obrusy pozostawały na ołtarzu tylko podczas liturgii.

Na podstawie książki „Wielkanoc w polskiej kulturze” (W drodze, Poznań 1997)