W całym kraju także w województwie mazowieckim Zakład Ubezpieczeń Społecznych regularnie kontroluje zwolnienia lekarskie. Pracownicy ZUS-u sprawdzają, czy osoby chore prawidłowo wykorzystują czas przeznaczony na rekonwalescencję, a lekarze orzecznicy ZUS-u weryfikują czy ubezpieczony jest nadal chory, a e-ZLA jest zasadne. Kontrole to nie wszystko. ZUS ma również obowiązek ograniczyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego - informuje Wojciech Ściwiarski, rzecznik prasowy ZUS w województwie mazowieckim.

Jak wyglądają statystyki kontroli

Tylko w pierwszym kwartale 2024 roku w województwie mazowieckim ZUS skontrolował prawie 22 tys. zwolnień lekarskich. W ich następstwie wstrzymana została wypłata 1618 zasiłków chorobowych na kwotę prawie 1,9 mln zł. W całym kraju od stycznia do marca 2024 roku ZUS przeprowadził  137,2 tys. kontroli, wydał 9,8  tys. decyzji, a kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków osiągnęła niemal 12 mln zł. Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że to o 20 tys. kontroli więcej niż w I kw. ubiegłego roku. Kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków także jest wyższa o niemal 5,2 mln zł.

Ponadto po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego ZUS obniżył wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W regionie wypłaty zmniejszano  3068 osobom na kwotę prawie 8,1 mln zł, w kraju 29,8 tys. osobom na kwotę 45,7 mln zł.  Łącznie, kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych od stycznia do marca 2024 roku na terenie województwa mazowieckiego wyniosła prawie 10 mln zł. W skali kraju wynik finansowy tegorocznych kontroli i obniżonych świadczeń jest wyższy od tego z I kwartału ubiegłego roku o niemal 12,7 mln zł  i wynosi ponad 57,7 mln zł.

Co osoby chore robią na zwolnieniu

Niestety wciąż jest wiele osób, które na chorobowym, zamiast wracać do zdrowia, wykorzystuje ten czas niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. pracując, czy remontując mieszkanie. Wielu ubezpieczonych traktuje też chorobowe jak urlop i wyjeżdża na wczasy czy wycieczki za granicę.  W trakcie kontroli większość osób na zwolnieniu lekarskim została przyłapana także na pracy zarobkowej.

W województwie mazowieckim wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek, był m.in. właściciel firmy transportowej, który w trakcie zwolnienia lekarskiego prowadził korespondencję z firmowej skrzynki elektronicznej oraz jak tłumaczy klient „zdarzało się wysyłać zamówienia zakupu do dostawców”. Prawo do wypłaty należności za cały okres niezdolności do pracy straciła również osoba, która brała udział w mistrzostwach Polski w biegu górskim.

Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z tym, że stracą prawo do świadczenia chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich  sytuacjach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już  wypłacone, nakazuje jego zwrot. Natomiast przy kontroli prawidłowości  orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba sprawdzana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, to dochodzi  do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do świadczenia chorobowego tylko do dnia badania.

Nie tylko ZUS może kontrolować zwolnienia

Nie tylko Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przeprowadzać kontrole. Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłków chorobowych). Są sytuacje, kiedy do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby upoważnieni są także pracodawcy, którzy nie wypłacają zasiłków. Dotyczy to przeprowadzenia kontroli w okresie, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby wypłacane ze środków pracodawcy.