Ostatnia w 2023 roku, grudniowa sesja Rady Powiatu Radomskiego zgromadziła 24 z 27 radnych. Tuż po otwarciu sesji harcmistrz Robert Prus, komendant Hufca ZHP Radom – Powiat wraz z harcerzami z drużyny z Cerekwi. Przekazali oni na ręce przewodniczącego Betlejemskie Światło Pokoju wraz z przesłaniem „Czyń pokój!”.

– Dziękujemy za kolejny rok ze światłem pokoju, wierzymy, że będzie ono nam dalej przyświecać, że pokój będzie trwał nie tylko w naszej Radzie Powiatu i całym powiecie oraz naszej Ojczyźnie. Jestem dumny, że każdego roku gościmy harcerzy, że są nadal młodzi ludzie, którzy chcą działać społecznie, dlatego życzę wam również wszelkiej pomyślności – podziękował Krzysztof Murawski, przewodniczący Rady Powiatu.

W przerwie obrad, jeszcze przed przyjęciem uchwały budżetowej, zgromadzonych odwiedził biskup radomski Marek Solarczyk, który złożył życzenia noworoczne oraz podzielił się opłatkiem ze wszystkimi radnymi.

Starosta o inwestycjach i szpitalach

Starosta Waldemar Trelka jak zwykle poinformował radnych o pracy Zarządu Powiatu oraz prowadzonych zadaniach i projektach inwestycyjnych. Wśród nich była przebudowa ulicy Makowskiej, czyli odcinka drogi powiatowej wraz z budową chodnika do skrzyżowania z drogą krajową numer 9 w Skaryszewie, podobny niewielki odcinek został przebudowany również w gminie Wolanów.

– Kończą się prace przy moście na rzece Wiązownicy na drodze powiatowej w Słowikowie w gminie Przytyk, trwa budowa ronda w Gębarzowie na drodze powiatowej Radom – Gębarzów – Polany. Jak tylko przyjmiemy budżet, po nowym roku zostaną ogłoszone przetargi na dwa zadania: przebudowa drogi Ruda Wielka – Dąbrówka Warszawska w gminie Wierzbica oraz dalszą przebudowę wspomnianej drogi, łączącej gminy Kowala, Skaryszew i Wierzbica z Radomiem – mówił Waldemar Trelka.

Jak poinformował starosta, w szpitalu w Iłży oraz Pionkach widać wyraźny wzrost wartości zawieranych kontraktów z NFZ.  – W Iłży w 2018 roku kontrakt opiewał na 18,8 miliona złotych, natomiast w 2024 kontrakt tego szpitala to już 38,6 miliona złotych. To znaczny progres, te liczby same się komentują. W szpitalu są zaplanowane oraz prowadzone remonty budynków i pomieszczeń. W grudniu wojewoda mazowiecki przekazał placówce kontenery socjalno – medyczne w celu zabezpieczenia działalności na wypadek epidemii, a marszałek mazowiecki ambulans specjalistyczny z nowoczesnym wyposażeniem. Z kolei w szpitalu w Pionkach wartość kontraktu w 2018 roku wyniósł 17 milionów złotych, natomiast w 2024 roku kontrakt opiewa na 45,2 miliona złotych. To również napawa optymizmem – mówił starosta.

Emocjonalna dyskusja nad budżetem

Punktem kulminacyjnym sesji było głosowanie nad uchwałą budżetową na 2024 rok. Został on przygotowany przez Zarząd Powiatu, przedstawiony komisjom Rady Powiatu oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej.

– Projekt uchwały budżetowej został opracowany zgodnie z prawem, a wszystkie komisje Rady Powiatu zaopiniowały go pozytywne. W dniu 27 grudnia komisja budżetu i finansów debatowała nad wniesionymi autopoprawkami do projektu budżetu, które zaopiniowała pozytywnie 5 głosami za oraz 1 wstrzymującym się – mówiła radna Anna Rogulska, przewodnicząca komisji budżetu i finansów, informując przy tym, że projekt budżetu na 2024 rok został pozytywnie zaopiniowała także Regionalna Izba Obrachunkowa.

Przewodniczący Krzysztof Murawski rozpoczął najpierw głosowania nad Wieloletnią Prognozą Finansową wraz za autopoprawką, która została przyjęta, a następnie autopoprawką do budżetu, która przeszła 21 głosami za, przy 3 wstrzymujących się. Zanim jednak doszło do głosowania nad projektem budżetu na 2024 rok, rozpoczęła się bardzo długa dyskusja, którą zapoczątkował radny Marian Wikło, zabierając głos w sprawie zadań drogowych w gminie Jastrzębia i dofinansowania ich z budżetu gminnego.

W sprawie projektu budżetu wypowiedział się radny Mirosław Ślifirczyk. – Czy ten budżet jest „ambitny, prorozwojowy i proinwestycyjny” jak o nim napisano w uchwale? Nie do końca się z tym zgadzam, ponieważ wysokość budżetu jest niższa niż w zeszłym roku, mamy założony deficyt 10 milionów oraz 8 milionów zadłużenia, ale najbardziej istotne jest ile przeznaczamy na inwestycje, a jest to mniej niż w zeszłym roku. Wątpliwości można mieć co do przeznaczania środków na poszczególne obszary i gminy, uważam, że nie jest on podzielony sprawiedliwie, jest ciągle preferowanie miasta Pionki, tam idą wyjątkowo duże środki. Skończyliśmy budowę szpitala za 100 milionów złotych, a tymczasem są kolejne wydatki tylko na ten samorząd – mówił radny Ślifirczyk. – Pozostałe gminy mają charakter wiejski, gdzie jedyną potrzebą jest budowa dróg. To, że budujemy ich dużo, to nie znaczy, że budujemy sprawiedliwie, są takie inwestycje, które zostały zaplanowane wiele lat temu, ale nie są realizowane, jak chociażby droga prowadząca do Domaniowa. Jeszcze w 2015 roku została przegłosowana koncepcja rozwoju dróg powiatowych, ale zostało to zawieszone ze względów politycznych. Zarzucam więc obecnemu Zarządowi, że nie prowadzi zrównoważonego rozwoju powiatu i preferuje samorządy, które uznaje za swoje. Ja takiego budżetu nie poprę – stwierdził radny PSL z gminy Zakrzew.

– Nie zgodzę się z panem radnym, ponieważ realizujemy właśnie drogi ze wspomnianej przez pana koncepcji. Przez 8 lat w gminie Przytyk nie było budowane nic, bo inwestycje były tylko w gminie Zakrzew. W ciągu pięciu ostatnich lat wybudowaliśmy w gminie Przytyk kilka odcinków dróg powiatowych, a w Zakrzewie przez osiem lat wybudował pan drogi za 90 milionów – odniosła się do słów byłego starosty radna Anna Rogulska.

– Plany przebudowy dróg zostały też zrealizowane w gminie i mieście Pionki. Były natomiast plany likwidacji szpitala w Pionkach, był brak remontów w szkołach. W tej kadencji w mieście Pionki było tyle inwestycji, jak nigdy wcześniej przez 20 lat. Miał pan w poprzedniej kadencji swój rząd, mógł pan sięgać po pieniądze, pisać wnioski, a ostatecznie szpital by nam zaorali – dodała radna Marzena Murawska.

– Te pierwsze zdania pana radnego o budżecie mijają się z prawdą, zwłaszcza jeśli chodzi o dochody, wydatki oraz nakłady inwestycyjne i myślę, że pani skarbnik szczegółowo to nam omówi. Pan radny zarzuca również, że obecny zarząd nie kontynuuje wizji poprzedników… i dzięki Bogu. Gdybyśmy ją kontynuowali, to Chwałowice byłyby szkołą widmo, co najmniej dwie szkoły średnie świeciłyby pustkami, nie wspomnę już o hali sportowej przy liceum, a szpitale mogłyby po prostu upaść albo trzeba byłoby je ratować właśnie kosztem szkół. Budżet na 2024 rok zakłada podwyżki dla pracowników, którzy prowadzą bardzo wiele projektów, a tego wcześniej w takiej skali nie było. Jeśli chodzi o drogi, to ja nie porównuję tej i poprzednich kadencji, bo tego po prostu nie da się porównać. Ostatnie pięć lat to czas wielu inwestycji za kilkaset milionów złotych, tego też nigdy wcześniej nie było. Macie państwo wielką przyjemność zagłosować za dobrym, prorozwojowym budżetem i za zerowym zadłużeniem, bo przypomnę, że na wejściu, w 2018 roku mieliśmy blisko 20 milionów długu, nie mówiąc już o kosmicznym wręcz zadłużeniu naszych szpitali. Dzięki Bogu i ludziom, czyli pracownikom, ale też radnym, którzy głosowali za naszymi propozycjami, tak wielkich sukcesów po prostu nie byłoby – odpowiedział starosta Waldemar Trelka.

– Nigdy nie powiedziałem, że poprzedni zarząd chciał zamknąć szpital w Pionkach, propozycja połączenia szpitali była próbą zachowania ich obu. Na dowód tego, że mówiłem prawdę, zaraz po hucznym otwarciu nowego szpitala i po wypowiedzi pana premiera Morawieckiego, napisałem wprost w mediach społecznościowych, że jest on kłamcą. Nikt na to nie zareagował. Za te słowa powinien odpowiedzieć ten, który mu to podpowiedział, a myślę, że jest nim pan starosta. Poprzedni Zarząd nie zamierzał zamykać żadnego ze szpitali i nigdy nie było takich zamiarów. Chwalenie się, że oto wydusiliśmy 30 milionów z gmin na drogi powiatowe jest również niezbyt chwalebne. Drogi powinny być budowane z pieniędzy powiatu, bo jeśli wójta nie będzie stać albo będzie nielubiany, to tam droga nie będzie wykonana – stwierdził radny Ślifirczyk.

– Mówiłem o tym 20 razy, ale powtórzę po raz 21. Droga kosztuje 10 milionów, pozyskujemy 70 procent, czyli 7 milionów, zostaje 3, dokładamy tyle z budżetu i od tego proponujemy 35 procent wkładu własnego gminy, czyli kilkaset tysięcy złotych. Sugerowanie, że ktoś wyrywa pieniądze z gmin i robi jakiś nacisk na wójtów, jest po prostu działaniem na szkodę powiatu i samych gmin, a w konsekwencji ich mieszkańców. Z atutu, który udało się wypracować po partnersku z wójtami, robi pan zarzut, ale chyba tylko dlatego, że pan nigdy nie potrafił tego dokonać – ripostował starosta Trelka.

– Dziś przychodzi pan na sesję, oceniając negatywnie budżet, zarząd i starostę, ale zapytam tylko gdzie pan był przez cały rok? Nie uczestniczył pan w posiedzeniach komisji, nie był pan obecny na sesjach. To lekceważenie całej Rady – stwierdził przewodniczący Krzysztof Murawski, a następnie głos zabrała skarbnik powiatu.

– To budżet rekordowy po stronie dochodów i wydatków, a przede wszystkim przy deficycie ponad 10 milionów, nie był planowany kredyt długoterminowy. Te 10 milionów to deficyt księgowy, wynikający z faktu, że mamy w toku zadanie inwestycyjne, na które zabezpieczyliśmy środki własne. Deficyt realny budżetu to zaledwie 139 tysięcy złotych. Zaplanowane w projekcie na 2024 rok dochody powiatu to 247 milionów złotych i są one wyższe o 61 milionów od projektu budżetu na 2023 rok, a wydatki są wyższe o 42 miliony w stosunku do projektu na 2023 rok. Ponad 60 milionów złotych przeznaczono na wydatki majątkowe, co stanowi 23 % budżetu, ale nadal są one wyższe o 4 miliony od zeszłorocznego. Wskaźnik procentowy jest niższy, ale tylko dlatego, że Zarząd nie wprowadził do projektu budżetu przyznanych promes z dotacjami na remont zabytkowych kościołów, a jest to prawie 5 milionów złotych. Otrzymaliśmy też promesy na trzy duże inwestycje na kwotę ponad 20 milionów złotych, ale zadania te będą realizowane przez dwa lata, więc zaplanowane wydatki majątkowe rozkładają się na 24 miesiące – wyliczała szczegółowo skarbnik Joanna Wontorska. – Stan zadłużenia powiatu na grudzień tego roku wyniósł faktycznie zero złotych, spłaciliśmy wszystkie poprzednie zobowiązania. Rozpoczęliśmy też spłatę 10-milionowego kredytu, jedynego jaki został powzięty w tej kadencji, w grudniu 2024 roku do spłaty zostanie 8 milionów. Od strony rachunkowej jest to budżet niemal idealny, ponieważ praktycznie równoważy przychody z wydatkami. Dodatkowo wprowadzono w nim podwyżki po 800 złotych wraz z wysługą lat dla pracowników, uwzględniono też 30-procentowy wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli szkół powiatowych. Porównując budżet do budżetu należy porównywać projekty, a nie faktyczne wykonanie – dodała skarbnik, a przewodniczący Murawski zarządził przerwę w obradach.

Po wznowieniu sesji, w dyskusji głos zabrał jako pierwszy Jan Siek.

– Muszę zabrać głos w istotnej kwestii, a mianowicie wydatków w mieście Pionki. Jest ono największe w powiecie, a jednocześnie ma najwięcej instytucji powiatowych, trzy szkoły i szpital, więc nic dziwnego, że nakłady tam są proporcjonalnie większe. Mamy tam tylko dwie drogi powiatowe, z których jedna, Pionki – Sokoły – Jedlnia, jest w fatalnym stanie i wymaga pilnego remontu lub przebudowy. Drogi to nie wszystko, miasto się wyludnia, bo przez całe lata nie było dostępu do rozmaitych usług publicznych na odpowiednim poziomie. Czy mamy zlikwidować szkoły czy szpitale? – mówił radny z Pionek.

– Mieliśmy mieć wiele inwestycji, ale co z tego, jak nasi mieszkańcy oczekiwali przebudowy kilku dróg, ale jednak nic nie zostało zrobione. Sądziliśmy, że mając moc sprawczą, będziemy mieli te drogi i chciałbym usłyszeć dlaczego nie ma ich w budżecie? – pytał radny Cezary Nobis.

– Skarżyłem się na brak inwestycji w gminie Wierzbica. Bardzo dziękuję za realizowaną drogę Dąbrówka – Ruda Wielka, ale ja – tak jak pan starosta – również chcę więcej i upominam się o chodnik przy szkole w Rudzie Wielkiej – dodała radna Małgorzata Klocek.

– W poprzednich kadencjach też były projekty, które nigdy nie zostały zrealizowane, mimo wpisania do budżetu. Pytanie tylko czego chcemy: czy wpisania do budżetu czy realnej budowy? Przecież budżet to nie jest zamknięta księga, do której nie można już dopisać w trakcie kolejnego roku. Czekamy na programy rządowe i marszałkowskie, jeśli będzie można pozyskać pieniądze na ten cel, to będziemy wpisywać taką inwestycję do budżetu i taki chodnik wykonamy – odpowiedział starosta. 

– Bardzo dużo mówimy dziś o Pionkach, ale chciałbym powiedzieć kilka słów o Iłży. Łącznie ponad 20 milionów złotych będzie skierowanych do Iłży, a jest to bardzo dużo, o wiele więcej niż w poprzednich latach, co było zrozumiałe, ponieważ budowaliśmy szpital w Pionkach. Będzie przebudowywany kolejny oddział, tym razem wewnętrzny za ponad 3,8 miliona złotych oraz apteka szpitalna, co jest konieczne z uwagi na nowe, zaostrzone wymogi – dodał wicestarosta Krzysztof Kozera.

– Środki, które przeznaczyliśmy na szpital w Iłży to 10 milionów złotych, mimo wielkich nakładów na szpital w Pionkach. Zapraszam pana Mirka osobiście do tego szpitala, żeby obejrzał jak wygląda ta inwestycja, co być może pozwoli mu obiektywnie spojrzeć na sens tych wydatków. Były one bardzo wysokie, chociaż ponad 65 milionów stanowiła ogromna dotacja rządowa, ale tylko dlatego, że założyliśmy takie wykonanie budynków, aby nie trzeba było ich remontować przez kolejne 25 lat. Nie zgadzam się z tym, że wszystko było złe w waszej kadencji, myślę, że tylko emocje powodują, że się o tym zapomina. Dowodem jest chociażby ZOL w Pionkach czy drogi w gminie Zakrzew. Najgorzej jest, gdy mamy pretensje, że się dzieje za dużo. Mam nadzieję, że rok 2024 będzie także naszym sukcesem, bo to, co zapisano w budżecie jest pewne, myślę, że jest on dobrze zaplanowany, dobrze zbilansowany, mamy też pewną rezerwę na nieprzewidziane sytuacje – powiedział członek zarządu powiatu Roman Frąk.

Ostatecznie, po długiej dyskusji, radni rozpoczęli głosowanie nad budżetem, za jego uchwaleniem było 18 radnych, 4 wstrzymało się od głosu, a 3 nie zagłosowało wcale.

Ambitny budżet na 2024 rok

Zaplanowane w uchwale budżetowej dochody samorządu powiatowego wynoszą blisko 250 milionów złotych (247.340.628,55 zł), a wydatki blisko 260 milionów złotych (258.071.531,94 zł), z czego ponad 60 milionów przeznaczono na inwestycje. Najwięcej wydatków Zarząd Powiatu zaplanował na zadania w zakresie oświaty (ponad 72,8 miliona złotych) oraz pomocy społecznej i rodziny (prawie 45,8 miliona złotych).

Co ważne, w projekcie budżetu nie zaplanowano zaciągnięcia długoterminowego kredytu bankowego. Poziom zadłużenia powiatu na koniec grudnia 2024 roku ma wynieść 8 milionów złotych, czyli 3,2 % planowanych dochodów. Budżet powiatu na 2024 rok zamknie się deficytem na poziomie 10.730.903,39 złotych. Zostanie on pokryty niewykorzystanymi środkami na rachunku budżetu, niewykorzystanymi środkami na rachunku budżetu, z rozliczenia projektów unijnych oraz nadwyżką budżetu z lat ubiegłych.

Za pieniądze z Polskiego Ładu

W oparciu o udzielone promesy ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych zaplanowano w budżecie kwotę 8,92 miliona złotych na inwestycje. Wszystkie wstępne promesy, jakie pozyskały władze powiatu opiewają na łączną kwotę ponad 20,3 miliona złotych i dotyczą realizacji inwestycji polegającej na rozbudowie drogi powiatowej Radom-Gębarzów-Polany (II etap) w kwocie 11,88 miliona złotych, a także budowy sali sportowej przy liceum w Iłży wraz z łącznikiem i modernizacją kotłowni w kwocie 6,468 miliona złotych oraz montażu instalacji OZE i termomodernizacji budynków użyteczności publicznej w kwocie 2 miliony złotych.

Zadania te będą realizowane w cyklu dwuletnim i dochody zostały zaplanowane także na 2025 rok. Ponadto powiat pozyskał trzy wstępne promesy z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na dofinansowanie inwestycji w zabytkowych kościołach w Pionkach, Iłży i Suchej na łączną kwotę 4,8 miliona złotych, które zostaną wprowadzone do budżetu w trakcie 2024 roku po ustaleniu harmonogramu realizacji inwestycji z parafiami- beneficjentami dotacji.

Prawie 100 milionów na drogi

Na rozbudowę i przebudowę dróg powiatowych zaplanowano ponad 92,5 miliona złotych, ale niewykluczone, że w trakcie roku rozpoczną się kolejne zadania, na które władze powiatu zamierzają uzyskać dofinansowania z różnych źródeł. Najważniejsze zadania to dokończenie rozbudowy drogi powiatowej Przytyk-Kożuchów – do drogi krajowej nr 48 w gminie Przytyk, a także drogi powiatowej Radom-Gębarzów-Polany w gminach Kowala,  Skaryszew i Wierzbica. Oprócz tego mniejsze lub większe inwestycje zaplanowano na drogach w:

* gminie Przytyk – droga Wieniawa-Przytyk-Jedlińsk od drogi gminnej do granicy powiatu;
* gminie Pionki – drogi Wola Goryńska-Stare Mąkosy-Jedlnia, od m. Zadobrze do drogi woj. 737 oraz Jedlnia-Sokoły-Pionki;
* gminach Jedlnia – Letnisko / Pionki – droga Jedlnia Letnisko-Czarna;
* gminach Skaryszew / Gózd – droga Kłonówek-Rawica;
* gminie Iłża – budowa obiektu mostowego na rzece Iłżance wraz z budową drogi powiatowej Seredzice-Iłża;
* gminie Wierzbica – droga Ruda Wielka-Dąbrówka Warszawska;
* gminie Wolanów – droga Wolanów-Kończyce oraz Zakrzew-Wolanów-Augustów od drogi krajowej nr 12;
* gminach Wolanów / Zakrzew – droga Zakrzew-Wolanów-Augustów;

Oprócz tego mają zostać wybudowane chodniki przy drogach powiatowych w:

* gminie Jastrzębia – na odcinku Mąkosy Nowe – Lewaszówka;
* gminie Zakrzew – w miejscowości Dąbrówka Podłężna;
* gminie Iłża – w miejscowości Nowy Jasieniec Iłżecki;
* gminie Kowala – na odcinku Kosów – Augustów.

Blisko 32 miliony na edukację

Na powiatową edukację zaplanowano blisko 32 miliony złotych (31 985 884,90 zł). Trzy najważniejsze inwestycje to kontynuacja kompleksowej modernizacji głównego budynku Zespołu Szkół im. J. Śniadeckiego w Pionkach z dostosowaniem do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz jego wyposażenie (łącznie ponad 12,6 miliona złotych), utworzenie i funkcjonowanie Branżowego Centrum Umiejętności w Pionkach (blisko 12 milionów złotych), a także wspomniana budowa hali sportowej przy Liceum Ogólnokształcącym w Iłży wraz z łącznikiem oraz modernizacją kotłowni (6,9 miliona złotych).

Ponad 14 milionów dla szpitali

Na rozmaite inwestycje w szpitalach powiatowych zaplanowano w budżecie na 2024 rok ponad 14,2 miliona złotych. Wśród najważniejszych inwestycji znalazła się przebudowa Oddziału Chorób Wewnętrznych w szpitalu w Iłży (7,8 miliona złotych), przebudowa i modernizacja pomieszczeń Oddziału Ginekologiczno – Położniczego z Opieką nad Noworodkiem (2,1 miliona złotych), a także apteki szpitalnej tej placówki (1,8 miliona złotych). W szpitalu w Pionkach będzie prowadzona adaptacja pomieszczeń w pawilonie zachowawczym na potrzeby instalacji rezonansu magnetycznego (1,7 miliona złotych), ma być tez zakupiony nowy wideogastroskop z torem wizyjnym oraz okulistyczny tomograf optyczny i aparat USG.

Na hospicjum i dla policji

Oprócz tego Powiat Radomski przekaże kolejne 100 tysięcy złotych na budowę Hospicjum Królowej Apostołów w Sołtykowie (łącznie przekazano już w ostatnich latach ponad 400 tysięcy złotych), a także 50 tysięcy złotych na zakup samochodu typu SUV w wersji oznakowanej dla Komendy Miejskiej Policji w Radomiu na potrzeby Posterunku Policji w Goździe.

W trakcie grudniowej sesji radni jednogłośnie podjęli uchwałę w sprawie przyjęcia  „Aktualizacji Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest na lata 2008 – 2032 dla Powiatu Radomskiego”. W dalszej części sesji przegłosowano również plan pracy Rady Powiatu oraz Komisji Rewizyjnej na 2024 rok.