Czym jest niepłodność i kiedy występuje?

W odróżnieniu od bezpłodności, czyli trwałej niezdolności do poczęcia dziecka, niepłodność jest stanem, które z dużym prawdopodobieństwem można odwrócić. Aby tak się stało, kluczowa jest odpowiednia diagnostyka, a więc sprawdzenie przyczyn, które są powodem kłopotów z zajściem w ciążę.

O niepłodności możemy mówić wtedy, kiedy po roku aktywnego starania się o dziecko nie dochodzi do poczęcia. W takiej sytuacji zalecana jest wizyta w klinice niepłodności, sprawdzenie przyczyn i - jeśli konieczne - podjęcie leczenia. Wskazaniem do wcześniejszej diagnostyki jest wiek kobiety (powyżej 35. roku życia), nieregularne miesiączki, nieprawidłowości w budowie macicy lub znane przyczyny niepłodności po stronie mężczyzny. 

Przyczyny niepłodności u kobiet

Bardzo częstym powodem niepłodności u kobiet są zaburzenia hormonalne. Nieodpowiednia gospodarka hormonami rozrodczymi może powodować na przykład:

• zaburzenia owulacji (np. nieregularność lub jej brak),

• wzrost pustych pęcherzyków lub zaburzenia w uwalnianiu z nich komórek jajowych,

• niezdolność jajeczek do pękania (co uniemożliwia wniknięcie plemników),

• przedwczesne przekwitanie i w konsekwencji brak możliwości zajścia w ciążę.

Problemy w gospodarce hormonalnej mogą powodować także choroby gruczołów i narządów, które hormony produkują - przysadki mózgowej, tarczycy czy nadnerczy. 

Wśród pozostałych przyczyn niepłodności należy wymienić różnego rodzaju choroby i infekcje, stany zapalne oraz zrosty, wynikające np. z przebytego wcześniej zabiegu chirurgicznego. Wpływ na niepłodność u kobiet ma także endometrioza, nieprawidłowości w budowie narządów (np, łukowatość czy dwurożność macicy, niedrożność jajowodów), mięśniaki, torbiele i polipy oraz tzw. wrogi śluz szyjkowy (który neutralizuje plemniki).

Przyczyny niepłodności u mężczyzn

W przypadku mężczyzn najczęstszą przyczyną niepłodności są nieprawidłowości w budowie nasienia. Będzie to na przykład zbyt mała liczba plemników lub ich nieprawidłowa ruchliwość. Warto wiedzieć, że lekkie odchylenia od normy w tym zakresie można skorygować zmianami w prowadzonym trybie życia: dietą, odpoczynkiem czy aktywnością fizyczną. 

Wśród pozostałych przyczyn niepłodności u mężczyzn możemy wymienić:

• zaburzenia gospodarki hormonalnej, choroby gruczołów produkujących hormony rozrodcze,

• infekcje układu moczowo-płciowego (bakteryjne, wirusowe i grzybicze),

• inne choroby, takie jak schorzenia autoimmunizacyjne czy nowotwory,

• nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu jąder (np. lokalizacja jąder poza workiem mosznowym, żylaki powrózka nasiennego),

• zabiegi chirurgiczne w okolicach krocza oraz urazy mechaniczne.

Jak przebiega diagnostyka niepłodności?

Jak widać, przyczyn trudności z zajściem w ciążę może być bardzo wiele. Dlatego tak ważna jest dobrze przeprowadzona diagnostyka niepłodności. Powinna składać się z kilku etapów. Oto najważniejsze z nich:

• Wywiad lekarski - to rozmowa z lekarzem, pozwalająca nadać odpowiedni kierunek dalszemu leczeniu. W trakcie wywiadu położniczego mogą pojawić się pytania o prowadzony tryb życia obu partnerów, aktywność seksualną, przebyte choroby, schorzenia i operacje, a także o regularność cyklu miesiączkowego i wcześniejsze ciąże (w przypadku niepłodności wtórnej).

• Badanie fizykalne narządów rodnych - przeprowadzone zarówno u kobiety, jak i mężczyzny (w zależności od indywidualnej sytuacji).

• Badania endoskopowe - ich zadaniem jest wykrycie ewentualnych zmian, takich jak różnego rodzaju guzy czy polipy.

• Badania laboratoryjne - w tym określenie stężenia hormonów (np. FSH czy AMH), badania bakteriologiczne i genetyczne. 

Diagnostyka niepłodności kobiet i mężczyzn - czym się różni?

W przypadku obu płci diagnostykę rozpoczyna się wywiadem lekarskim, a następnie przeprowadza się wymienione wyżej badania, których zakres dobiera się indywidualnie do każdego przypadku.

Diagnostyka niepłodności kobiet często ukierunkowana jest w stronę badań hormonalnych (w przypadku podejrzenia zaburzeń owulacji), a w celu wykrycia nieprawidłowości w budowie narządów przeprowadza się na przykład laparoskopię ginekologiczną czy badanie ultrasonograficzne (USG).

W diagnostyce niepłodności mężczyzn najczęściej prowadzi się badania nasienia, pozwalające określić liczbę i kondycję plemników, a także badania hormonalne (np. poziomu testosteronu, gonadotropin czy TSH). Sprawdza się również układ moczowo-płciowy pod kątem obecność bakterii, wirusów, czy grzybów.

Tak jak wspomnieliśmy, konkretny zestaw czynności i badań zależy od wielu czynników i dobierany jest indywidualnie dla każdej z par. Osoby, które chciałyby uzyskać profesjonalną pomoc w diagnostyce i leczeniu niepłodności zapraszamy do kontaktu z GAMETĄ - kliniką niepłodności w Warszawie.