Do głosowania korespondencyjnego uprawnieni są obecnie tylko wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, głosujący w kraju. Sama procedura nie jest prosta i jeśli komuś pozostaje tylko taka możliwość, warto ją prześledzić. Specjalną instrukcję przygotowała Fundacja Batorego.

Przede wszystkim, zamiar głosowania korespondencyjnego należy zgłosić komisarzowi wyborczemu (w praktyce najlepiej skontaktować się w tym celu z właściwą delegaturą Krajowego Biura Wyborczego). Zgłoszenia można dokonać ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej.

Niezależnie od sposobu zgłoszenia, powinno ono zawierać:
- nazwisko i imię (imiona)
- imię ojca
- datę urodzenia
- numer PESEL wyborcy
- oświadczenie o wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie
- oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie
- adres pocztowy, na który ma być wysłany pakiet wyborczy
- kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności. Jeżeli dokonaliśmy zgłoszenia ustnie, należy odrębnie przekazać orzeczenie urzędowi gminy. Warto tez pamiętać, że w razie potrzeby możemy się zwrócić z prośbą o nakładkę na kartę do głosowania sporządzoną w alfabecie Braille’a.

Pakiet do głosowania

Po złożeniu wniosku, pakiet wyborczy zostanie dostarczony najpóźniej 7 dnia przed dniem wyborów.

Trzeba odebrać go osobiście, za okazaniem dokumentu potwierdzającego tożsamość i za pokwitowaniem. Jeśli nie jest to możliwe, doręczający sam potwierdzi datę doręczenia, wskaże odbierającego i przyczynę braku podpisu adresata. W razie nieobecności powtórne doręczenie nastąpi nie później niż 1 dzień od dnia pierwszego doręczenia. Warto pamiętać, że przy odbiorze pakietu wyborczego można zgłosić potrzebę odbioru koperty zwrotnej pod wskazanym adresem.

W pakiecie wyborczym znajdą się:
- koperta zwrotna
- karta do głosowania
- koperta na kartę do głosowania
- oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania
- instrukcja głosowania korespondencyjnego.

Sama procedura oddania głosu jest prosta i opisana w instrukcji głosowania. Przede wszystkim, należy oddać głos na karcie do głosowania, potem włożyć ją do „koperty na kartę do głosowania” i zakleić (niezaklejenie koperty unieważni oddany głos). Do koperty zwrotnej, która będzie zaadresowana do obwodowej komisji wyborczej, należy włożyć zaklejoną kopertę na kartę do głosowania oraz podpisane (wraz z datą i miejscem sporządzenia) oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu, kopertę zakleić.

Jak przekazać wypełniony pakiet korespondencyjny?

Jest kilka możliwości przekazania koperty zwrotnej – każdy z nich obwarowany terminami: 1) przez pracownika Poczty Polskiej, jeśli przy odbiorze pakietu do głosowania wyborca zgłosił potrzebę odbioru – najpóźniej do 23 maja; 2) doręczenie przez Pocztę Polską – najpóźniej do 23 maja, jeśli placówka jest na obszarze gminy, w której wyborca niepełnosprawny jest ujęty w rejestrze wyborców; 3) przez dowolną placówkę Poczty Polskiej – najpóźniej do 22 maja; 4) osobiste zaniesienie do obwodowej komisji wyborczej – najpóźniej do końca dnia głosowania, czyli 26 maja.

Głosowanie korespondencyjne - nie dla wszystkich

Głosowanie korespondencyjne wprowadzono do kodeksu wyborczego w 2011 roku. Tę możliwość uzyskały osoby z niepełnosprawnościami oraz osoby przebywające poza granicami kraju. O rozszerzenie uprawnienia na wszystkich wyborców zabiegały wówczas organizacje społeczne działające na rzecz zwiększenia frekwencji wyborczej, m.in. Fundacja Batorego.

- Po pozytywnych doświadczeniach ze stosowania nowej procedury w praktyce, od wyborów w 2015 roku procedura stała się powszechna, do głosowania korespondencyjnego zostali uprawnieni wszyscy wyborcy w kraju i za granicą. Korzystało z niej wówczas po kilkadziesiąt tysięcy wyborców, a największą popularnością cieszyła się wśród wyborców przebywających poza granicami kraju – podkreśla dr Jarosław Zbieranek w opracowaniu „Głosowanie korespondencyjne – ważne ułatwienie dla wyborców”.

- Niestety, podczas nowelizacji Kodeksu wyborczego w 2018 głosowanie korespondencyjne zostało ograniczone wyłącznie do osób z niepełnosprawnościami. Większość wyborców korzystających z tego rozwiązania – w tym osoby starsze lub przebywające poza granicami kraju – straciło to uprawnienie. Warto przywrócić taką możliwość, ponieważ dla wielu obywateli i obywatelek utrata możliwości głosowania korespondencyjnego oznacza w praktyce, że nie mogą zagłosować – dodaje Joanna Załuska, dyrektorka programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji im. Stefana Batorego.

Według badania CBOS dla Biura Rzecznika Praw Obywatelskich z grudnia 2018 r, aż 73 proc. spośród Polek i Polaków najchętniej wybiera oddanie głosu w lokalu wyborczym, jednak zdecydowana większość chciałaby mieć także możliwość oddania głosu korespondencyjnie. W tym samym badaniu takie rozwiązanie poparło 65 proc. respondentów.