Z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jasno wynika, że każdy podmiot jest zobowiązany do realizacji konkretnych, ściśle określonych obowiązków. Jednym z takich obowiązków jest to, że za każdy miesiąc kalendarzowy trzeba opłacać należne składki. Zadanie to zostało przypisane płatnikom składek, czyli przedsiębiorcom. To oni co miesiąc potrącają część naszego wynagrodzenia i przekazują je do ZUS jako nasze składki.

Co jednak w przypadku, gdy pracodawca zatrzymał pieniądze dla siebie? Jako pracownicy korzystamy z pewnej ochrony przepisów prawa, dzięki którym wypłata świadczeń uzależniona jest od składek należnych do opłacenia, a nie tych faktycznie opłaconych. Bardzo ważne jest jednak to, aby raz na jakiś czas sprawdzić stan naszych składek w ZUS. Zyskamy dzięki temu pewność co do właściwego postępowania pracodawcy. Najłatwiej zrobić to przez Internet. Na stronie www.pue.zus.pl po zarejestrowaniu i potwierdzeniu naszej tożsamości możemy między innymi sprawdzić, czy pracodawca na bieżąco opłaca za nas składki lub czy prawidłowo zgłosił członków naszej rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego.

Konsekwencje dla pracodawcy

Jeżeli po sprawdzeniu składek naszym zdaniem coś się nie zgadza, to należy zgłosić to w ZUS. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz inne akty prawne dają Zakładowi całą gamę instrumentów prawnych, które pomagają wyegzekwować terminowe realizowanie zobowiązań. Każdy płatnik składek powinien więc mieć świadomość tego, że nie wywiązanie się z obowiązku opłacania składek naraża go na dotkliwe konsekwencje.

Oczywiście nie wszystkie środki dyscyplinujące sprowadzają się do wymiaru finansowego, ale ich wspólną cechą niewątpliwie jest dolegliwość wobec nieuczciwych dłużników. Jedną z możliwości jest wymierzenie dodatkowej opłaty, w wysokości do 100 proc. nieopłaconych składek. Taką opłatę Zakład może zastosować nie tylko w przypadku nieopłacenia składek, ale też opłacenia ich w zaniżonej wysokość.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymierza opłatę dodatkową w drodze decyzji, od której płatnikowi przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Inną formą stosowaną wobec płatników składek jest przymusowe dochodzenie należności z tytułu składek. Zgodnie z przepisami składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, zwane "należnościami z tytułu składek", podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej.

Na podstawie obowiązujących przepisów Zakład może też wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie płatnika karą grzywny i złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Możliwe są także zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika do sądu upadłościowego, wystąpienie do sądu upadłościowego z wnioskiem o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonej funkcji, wykluczenie wykonawcy z postępowania o uzyskanie zamówienia publicznego w związku z zaleganiem w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne czy też zgłoszenie wniosku do sądu rejestrowego o dokonanie wpisu w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych lub wniosku o zmianę wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym.