Do legendy przeszła już historia sporu o Rospudę. Przypomnijmy: plany budowy obwodnicy Augustowa zakładały, że zwiększy ona bezpieczeństwo mieszkańców i przebiegać będzie przez chroniony obszar Natura 2000.  Zieloni działacze protestowali –  najpierw drogą formalną a w 2007 roku blokując wycinkę drzew na trasie nowej drogi. W końcu inwestycję zablokowała decyzja Unii Europejskiej. W 2008 roku, opracowano wariant trasy godzący interesy mieszkańców i ekologów. Spór o Rospudę to jeszcze nic – obie strony doszły do jakiegoś porozumienia. Problem polega na tym, że „zielone protesty” budzą coraz więcej wątpliwości. Czy zawsze chodzi tylko o dobro natury?

Doraźni miłośnicy natury

Przeciwnicy „zielonych” uważają, że wiele organizacji „pro-eko” odstępuje od protestów za …wynagrodzeniem. Nieufność widać na forach internetowych, jak pisze na forum gazeta.pl jeden z użytkowników: „Ekoterroryści na fali obecnej mody klepią gigantyczną kasę za nieblokowanie inwestycji. Zwykle jak da się takiemu w łapkę, to nagle się okazuje, że ptaszki jednak nie są ślepe i głupie i w most nie uderzą w locie, cenne ekologicznie tereny przestają być raptem cenne a wały nie niszczą ekosystemu rzeki”.  Ludziom trudno się dziwić – każdy chce przecież żyć wygodnie i bezpiecznie a tu nagle grupa ludzi z organizacji X twierdzi, że wdrażana inwestycja nie może być kontynuowana, bo zagraża roślinności lub zwierzętom. Kontrowersje w 2010 r. wzbudziła np. budowa wałów na Wilanowie, która była od lat blokowana przez ekologów a sprawę szeroko opisywały media. Co jakiś czas powraca też kwestia protestów dotyczących wydobycia gazu łupkowego. Nowelizacja ustawy o jego wydobyciu ma zakładać, że protest wobec budowy może wnieść organizacja istniejąca już wcześniej przez okres min. 12 miesięcy. Zapis ten budzi ogromne emocje. Zieloni boją się, że stracą „głos” a inwestorzy uważają, że to sposób na powstrzymanie okazyjnych awanturników.

A gdzie odpowiedzialność?

Istotne w debacie o eko-blokadach jest pytanie, na ile argumenty ekoaktywistów są uzasadnione merytorycznie a na ile kształtuje je czynnik emocjonalny, czy chęć wypromowania organizacji. Blokowanie inwestycji jest dosyć proste choć wymaga wytrwałości – wystarczy przecież pisać odwołania do sądów administracyjnych, skargi, zażalenia i apele do różnych organów z Ministrem Środowiska na czele. Efekt? Inwestycja stoi i czeka, frustracja rośnie. Jak zweryfikować intencje protestujących i kto miałby to zresztą robić? Kto poniesie odpowiedzialność za skutki odwołania inwestycji koniecznych z punktu widzenia bezpieczeństwa? 

Kolejny case: Wielkopolska

Szczególne kontrowersje budzą protesty, dotyczące inwestycji, które zdobyły wszystkie możliwe pozwolenia i są jednocześnie zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Niby wszystko gra a jednak pojawia się zgrzyt i eko-aktywiści rozpoczynają działalność. Do takiego przypadku zaliczyć można to, co dzieje się w gminie Swarzędz w województwie wielkopolskim. Obecnie prowadzona jest tam inwestycja firmy Bros o wartości ok. 70 mln złotych. Jednocześnie grupa okolicznych mieszkańców próbuje zatrzymać prowadzone prace, powołując się na dobro otuliny Puszczy Zielonki, czyli miejsca w którym ma stanąć cała inwestycja. Protestujący blokowali już drogę, wysłali także wiele skarg do różnych organów, w tym CBA. Eko-wątek w tym sporze, choć eksponowany, nie jest jedyny. Pojawia się przecież też kwestia estetyczna (mieszkańcy wolą domy rodzinne od fabryki) oraz majątkowa (ceny działek w rejonie spadają). Organizacją oporu zajmuje się Stowarzyszenie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Kicina i Okolic – "Len" i póki co ich akcje nie są skuteczne. Pewnym jest, że nawet jeśli gmina zrezygnuje ze współpracy z Brosem, będzie musiała zapłacić firmie ogromne odszkodowanie. Z drugiej strony nowa inwestycja ma oferować ponad 600 miejsc pracy i gwarantować gminie spore wpływy z podatków (rzędu kilku mln zł. rocznie)

W tym wszystkim nie ulega wątpliwości jeden fakt – blokady powinny uczulać inwestorów na to, aby dokładnie poznali środowiskowe wymogi miejsca w którym planują rozwinąć biznes lub budować drogi. Przydałaby się także lepsza komunikacja na linii inwestor – urzędnicy – ekolodzy. Bez tego ani rusz – i to dosłownie.