W internecie można przeczytać, iż lekarze z krajów Europy Zachodniej przyjeżdżają do Polski, aby zobaczyć przykłady zaawansowanego raka szyjki macicy. Czy jest u nas aż tak źle w porównaniu z innymi krajami?

Ta opowieść, to raczej nieprawdziwa anegdota. Prawdą jest natomiast, że nasz kraj jest na szarym końcu pod względem zachorowań na raka szyjki macicy. W Polsce choruje 12 kobiet na 100 000, a w Skandynawii 1 lub nawet mniej niż 1 na 100 000. 

Skąd te różnice?

Po pierwsze w krajach Europy Zachodniej kobiety mają większą świadomość w zakresie badań przesiewowych, czyli, w tym przypadku, cytologii. Celem tych badań jest wykrycie zmian przednowotworowych, a następnie, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi, usunięcie ich. Drugim czynnikiem wpływającym na zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy są szczepienia populacyjne dzieci i młodzieży przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Można przypuszczać, że tam, gdzie te szczepienia obejmą całą populację młodych osób, zachorowania na raka szyjki macicy będą zdarzać się rzadko. Zakażenie wirusem HPV może prowadzić do zachorowania na raka szyjki macicy.

Dla wielu to kontrowersyjna szczepionka. 

Szczepionka nie jest kontrowersyjna, ale są ludzie, którzy nie potrafią zrozumieć, że ona  ratuje życie, pozwala zapobiegać poważnym chorobom. Te „kontrowersje”, tak często wykorzystywane przez przeciwników szczepień, związane są z faktem, iż mówiąc o szczepionce przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), pośrednio poruszamy problematykę seksualności i przeciwdziałania zakażeniom przenoszonym drogą płciową. Rodzice uważają, że ich grzeczna córka nie będzie uprawiać seksu przed wstąpieniem w związek małżeński. I nawet jeśli to stwierdzenie okaże się prawdą, to już nie mogą oni przecież dać podobnego świadectwa o przyszłym mężu, czy też partnerze, córki. Nie zapominajmy jednak, że typy genitalne tego wirusa przenoszą się nie tylko przez klasyczny kontakt seksualny, ale również przez rozmaite formy zachowań seksualnych. I już tu trudniej powiedzieć, czy dana młoda osoba angażuje się, czy też nie, w takie zachowania i w jakim wieku. 

Wokół szczepionki przeciwko HPV narosły mity.

Trzy najpopularniejsze z nich to niska skuteczność i bezpieczeństwo szczepionki oraz zachęcanie młodzieży do wcześniejszej inicjacji seksualnej. Zacznę od problemu skuteczności: zaszczepienie przed inicjacją seksualną daje ponad 99% zabezpieczenia przed typami wirusa podanymi w szczepionce. Najnowsza, 9-cio walentna szczepionka, zabezpiecza przed najczęściej występującymi typami wirusa. Jeśli zaś chodzi o bezpieczeństwo, to nie udowodniono związku między zgonami, a podaniem szczepionki, a o takich przypadkach można przeczytać w Internecie. Po podaniu szczepionki przeciwko HPV najczęściej występującymi niepożądanymi odczynami poszczepiennymi są ból w miejscu wkłucia oraz u części osób niewielka gorączka.  

A co z przyśpieszeniem inicjacji seksualnej? 

Wiarygodne badania przeprowadzone w USA i Wielkiej Brytanii nie potwierdziły również tej tezy. 

Jak to zbadano? 

Pośrednim dowodem na to, że szczepienia przeciwko HPV nie zachęcają ludzi do rozpoczęcia wcześniejszego życia seksualnego jest po prostu brak wzrostu zakażeń i zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową, takie jak kiła, rzeżączka czy chlamydia, w grupie osób zaszczepionych w porównaniu z niezaszczepionymi. Gdyby te osoby wcześniej przechodziły inicjację i miały więcej partnerów, wtedy wzrost zachorowań na te choroby byłby zauważalny. 

Wirus HPV to nie tylko zachorowania na raka szyjki macicy.

Tak. Z typami tego wirusa, przed którymi również chroni szczepionka, związane są nawracające  brodawki płciowe, tak zwane kłykciny, które są częstą chorobą u młodych ludzi, niekorzystnie wpływającą nie tylko na zdrowie prokreacyjne, ale również psychiczne. Wirus HPV odpowiedzialny jest za zmiany przednowotworowe okolic sromu, prącia,  odbytu, jamy ustnej, gardła, krtani. Oznacza to, że zakażenia wirusem HPV dotyczą również mężczyzn, więc szczepienie chłopców będzie ograniczać zachorowania na różne choroby związane z zakażeniem HPV, ale również będzie mieć efekt populacyjny, czyli pozwoli w przyszłości wyeliminować w ogóle występowanie wirusa HPV. Z powodów epidemiologicznych i medycznych szczepienie przeciwko wirusowi HPV zarówno dziewcząt, jak i chłopców, jest uzasadnione.  

Zaszczep się wiedzą to akcja informacyjna i edukacyjna prowadzona od 2015 roku. Jest przewodnikiem po wiarygodnych i sprawdzonych informacjach dotyczących szczepień. Rzetelne i sprawdzone informacje na temat szczepień można znaleźć na stronie internetowej www.zaszczepsiewiedza.pl. Osoby stojące przed decyzją: „szczepić, czy nie szczepić?”, znajdą tu źródła wiedzy, sprawdzone przez autorytety wspierające akcję. Są wśród nich uznani eksperci oraz instytucje od lat zajmujące się wakcynologią, czyli nauką dotyczącą szczepień. Akcję „Zaszczep się wiedzą” wspierają: Centrum Zdrowia Dziecka, Fundacja Rozwoju Pediatrii, Krajowy konsultant w dziedzinie neonatologii, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Polskie Towarzystwo Alergologiczne, Centrum Medyczne Damiana, Polskie Towarzystwo Higieniczne, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Polska Akademia Nauk, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie, Krajowy konsultant w dziedzinie pediatrii, Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy.