Oddział Terapeutyczny w radomskim więzieniu rozpoczął swoją działalność 28 kwietnia 2000 r. Od 2017r. OT jest powiększony o 42 miejsca, co daje łączną liczbę 85 miejsc dla skazanych uzależnionych od alkoholu. Kadra oddziału terapeutycznego to osoby z certyfikatami specjalisty terapii uzależnień lub w trakcie procesu jego zdobywania. Od efektywności ich pracy zależy jakość życia setek ludzi. Dlatego personel oddziału terapeutycznego realizuje zgodny z jego specyfiką program terapeutyczny dostosowany do problemów osobistych skazanych i cechujących ich deficytów.

Uzależnienie od alkoholu utrudnia skazanym powrót do rodziny i środowiska zawodowego po opuszczeniu zakładu karnego. Dlatego niezbędne jest stworzenie osadzonym możliwości podjęcia terapii i udziału w mityngach AA. Efektywność leczenia zależy od motywacji skazanego do leczenia, dlatego wykwalifikowana kadra jednostek penitencjarnych chętnie sięga po przedstawicieli fundacji i instytucji zewnętrznych zajmujących się rozwiązywaniem problemów alkoholowych.

Nie ulega wątpliwości, że w kulturze polskiej tolerancja społeczeństwa dla alkoholu jest zbyt duża. Alkoholik w stanie upojenia postępuje nieodpowiedzialnie, czasem agresywnie, stając się przyczyną czyjegoś kalectwa bądź śmierci. Statystyki pokazujące związek między spożywaniem alkoholu, a podejmowaniem działań przestępczych jednoznacznie pokazują skalę problemu. Osoby uzależnione od alkoholu bardzo rzadko podejmują decyzję o podjęciu leczenia. Pobyt w zakładzie karnym staje się dla niektórych z nich ostatnią deską ratunku. Podjęcie terapii w zakładzie karnym ma swoje niepodważalne plusy – pacjent nie sięgnie po alkohol i będzie miał dużo czasu na refleksje.

W populacji skazanych przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych znaczną część stanowią osoby uzależnione od alkoholu, według badań jest to około 30%. W wyniku popełnionych przestępstw trafiają do jednostek penitencjarnych i są poddawani różnym oddziaływaniom resocjalizacyjnym. Jednym z nich jest terapia uzależnienia od alkoholu prowadzona w radomskim więzieniu dla skazanych odbywających karę po raz pierwszy, a także dla młodocianych – a więc osób pozbawionych wolności, które nie ukończyły 21 lat. Przeciwdziałanie alkoholizmowi wiąże się ściśle z przeciwdziałaniem zjawisku przestępczości, a podstawowym celem oddziaływań terapeutycznych stosowanych w jednostkach penitencjarnych jest zapobieganie powrotności do przestępstwa. Program terapeutyczny Aresztu Śledczego w Radomiu opiera się na integracyjnym modelu psychoterapii uzależnienia opracowanym przez Jerzego Mellibrudę i jego współpracowników. Podstawą modelu jest teoretyczna koncepcja trzech kluczowych mechanizmów uzależnienia: mechanizmu nałogowej regulacji emocji, mechanizmu iluzji i zaprzeczania oraz mechanizmu rozpraszania i rozdwajania “ja”. Praca terapeutyczna koncentruje się na uzyskaniu zmian w tych obszarach bezpośrednio związanych z mechanizmami uzależnienia i destrukcyjnymi zachowaniami osoby uzależnionej.

Metody stosowane w Areszcie Śledczym w Radomiu to przede wszystkim terapia grupowa, codzienne zajęcia realizowane w sześciu grupach w tym samym czasie w różnych (niezależnych) salach terapeutycznych. W I-ej grupie terapeutycznej są również pacjenci odmawiający udziału w terapii. Nie tworzy się dla nich grup oddzielnych. Uczestniczą w zajęciach na takich samych zasadach jak inni z tym, że mogą po okresie motywowania zrezygnować z kontynuacji udziału w terapii w przypadku dalszego odmawiania realizacji programu terapii. Ponadto terapia indywidualna - każdy pacjent jest przydzielony do terapeuty indywidualnego spotyka się z nim nie rzadziej niż raz w tygodniu. W czasie tych spotkań pacjenci realizują zadania z Indywidualnego Programu Terapeutycznego opracowanego przez terapeutę przy współudziale skazanego lub inne zadania wyznaczone przez terapeutę. Trzecią metodą są zespołowe interwencje terapeutyczne, które odbywają się natychmiast na zgłoszenie członka zespołu terapeutycznego, a dotyczą zachowań i postaw pacjenta bądź pacjentów. Nie ulega wątpliwości że praca z pacjentem za więziennym murem jest trudna i specyficzna. Jak podkreśla kadra z oddziału terapeutycznego zespołowa interwencja terapeutyczna zawsze kończy się rozwiązaniem sytuacji problemowej, która to sytuacja spowodowała interwencję. Czwarta metoda to dowód na to, iż nikt nie zostaje ze swoim problemem bądź wątpliwościami sam – Mityngi AA. Mityngi odbywają się raz w tygodniu – uczestniczą w nich chętni z oddziału, absolwenci oddziału i inni skazani ze wskazaniami do mitingów. Mityngi odbywają się przy współudziale członków Wspólnoty AA z Radomia.

Osadzeni, którzy trafiają do zakładu karnego bardzo rzadko przyznają się do nadużywania alkoholu. Praca wychowawcy i psychologa ukierunkowana jest na pomoc osobie pozbawionej wolności do zmiany swojego dotychczasowego postępowania i odniesienia się do swojego uzależnienia. Po rzetelnej diagnozie psychologa i psychiatry skazany staje przed możliwością trzymiesięcznej terapii. Druga taka szansa może się nie trafić. Czas oczekiwania na terapię nie jest krótki, to zazwyczaj kilka miesięcy, a jest to związane z ilością chętnych.

Populacja pacjentów za więziennym murem jest bardzo różnorodna zarówno pod względem wieku, poziomu intelektualnego, wykształcenia, charakteru popełnionego przestępstwa, stopnia psychodegradacji oraz poziomu motywacji do leczenia. W Areszcie Śledczym w Radomiu wychowawcy, terapeuci oraz psychologowie poza standardowym programem terapii prowadzą zajęcia z zakresu rozwoju kompetencji społecznych, przekazują wiedzę przydatną w uzyskaniu zatrudnienia po opuszczeniu zakładu karnego i uczą skutecznego radzenia sobie ze stresem.

Warto podkreślić, że praca na oddziale terapii uzależnień metodycznie nie odbiega od pracy w placówkach wolnościowych; pracownicy spotykają się na zebraniach zespołu, gdzie podejmowane są wszystkie decyzje, omawia się pacjentów i grupy, prowadzona jest stosowna dokumentacja. Po zakończeniu terapii osoby pozbawione wolności wciąż są obejmowane oddziaływaniami postterapeutycznymi- spotkania w grupie osób po terapii, mityngi AA, praca z psychologiem bądź szeroki wachlarz programów resocjalizacji z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom.

Prowadzenie specjalistycznych oddziaływań terapeutycznych to jedno z podstawowych zadań realizowanych przez Służbę Więzienną. Stereotyp związany z leczeniem alkoholizmu zakorzeniony w naszym społeczeństwie stawia pod znakiem zapytania wszelkie próby leczenia tego uzależnienia. Ale jak podkreślają terapeuci z Aresztu Śledczego w Radomiu - nie ma on racji bytu tak długo, jak istnieją osoby, które sobie z alkoholizmem poradziły.