"Szanowny Panie Prezydencie,

wkrótce minie 45 lat od pamiętnych wydarzeń Czerwca 1976 roku, po których Radom został określony jako „miasto z wyrokiem.” Był to bezprecedensowy przypadek represjonowania przez reżim komunistyczny miasta jako całości. Odwet polegał na wstrzymaniu inwestycji publicznych, którymi w latach 80. cieszyć się mogły ośrodki gorliwe w „utrwalaniu władzy ludowej”. Upadek przemysłu w latach 90. nie został wyrównany rozwojem sfery usług publicznych. Z kolei pierwsze dekady wieku XXI dla dużych miast – przede wszystkim wojewódzkich – przyniosły wielkie inwestycje publiczne związane z unijną polityką spójności. Radom, sprowadzony do rangi miasta powiatowego, należąc do województwa mazowieckiego, nie miał analogicznych możliwości. Nie tylko ze względu na przejmowanie środków finansowych przez Warszawę, ale także zaniżanie rangi Radomia w polityce samorządu województwa, stawiającej go wśród ośrodków „subregionalnych”.

Po kolejnych dwudziestu latach degradacji naszego miasta pojawia się nadzieja na zmianę. Planowany podział województwa mazowieckiego to szansa na odzyskanie realnej samorządności przez regiony sąsiadujące ze stołecznym obszarem metropolitalnym. W obecnym województwie przewaga wielkościowa, kadrowa i instytucjonalna Warszawy jest tak duża, że samorządność reszty regionu jest fikcją.

Zapowiadany podział nieproporcjonalnie wielkiego województwa mazowieckiego jest pożądany nie tylko z punktu widzenia Radomia, lecz również w celu przywrócenia równowagi ustroju administracyjnego naszego kraju. Wielokrotnie powtarzane obietnice na nowo rozbudziły nadzieję radomian na odzyskanie należnego miejsca w strukturze przestrzennej Rzeczypospolitej.

W wyniku zaniedbań i czasem celowych działań w ostatnich kilkudziesięciu latach Radom pozostaje największym w kraju samodzielnym miastem posiadającym tylko jedną publiczną wyższą uczelnię; największym samodzielnym miastem nieposiadającym filharmonii. Dramatycznie niska jest dostępność specjalistycznej służby zdrowia. Tak niedostateczne – w stosunku do wielkości miasta i regionu – wyposażenie w infrastrukturę społeczną skutkuje niedoborem kwalifikowanych kadr, niezbędnych do rozwoju. Konsekwencją jest dwucyfrowa stopa bezrobocia, utrzymująca się od dwu dekad, co w przypadku tak dużego miasta jest zjawiskiem wyjątkowym w skali europejskiej.

Pierwotną przyczyną stagnacji Radomia jest zaniżenie jego rangi w strukturze przestrzennej kraju. Radom, liczący 215 tys. mieszkańców, jest obok Częstochowy największym miastem, które zostało pozbawione statusu stolicy województwa. Jako 14. co do liczby ludności miasto w Polsce Radom jest większy i skupia przy sobie większy region niż kilka ośrodków, które status wojewódzki zachowały. Posiada też długą tradycję ośrodka administracji regionalnej: pełnił tę funkcję ogółem przez 135 lat, począwszy od okresu Księstwa Warszawskiego, kiedy przejął rolę stolicy historycznego regionu sandomierskiego w międzyrzeczu Wisły i Pilicy.

Reforma podziału terytorialnego w roku 1999 miała się opierać na obiektywnych kryteriach. Rzeczywistość okazała się inna: utrzymano status niektórych miast wojewódzkich, nie biorąc pod uwagę równorzędnych im ośrodków. Obok kilku małych województw utworzono mazowieckie, wielkością przewyższające niejedno państwo europejskie. Obowiązujący układ jest nie tylko nieefektywny, ale również niesprawiedliwy.

My, radomianie, zwracamy się z gorącą prośbą o wsparcie działań na rzecz korekty reformy administracyjnej poprzez podział obecnego województwa mazowieckiego na dwie jednostki. Będzie to korzystne nie tylko dla Radomia i Ziemi Radomskiej, ale też dla pozostałych głównych ośrodków obecnego województwa: Płocka, Siedlec, Ostrołęki i Ciechanowa. Pozwoli zrównoważyć dzisiejszą dysproporcję pomiędzy tymi miastami a ogromną Warszawą, mającą odmienną specyfikę i własne problemy. Będzie krokiem ku przywróceniu równowagi wielkości województw, a tym samym optymalizacji podziału administracyjnego naszego kraju.

Jednocześnie apelujemy o uwzględnienie złożoności nowego województwa w jego nazewnictwie i symbolice. Drugi człon proponowanej nazwy: „mazowiecko-staropolskie” – nawiązuje do aglomeracji staropolskiej stanowiącej rdzeń historycznego regionu sandomierskiego. Fronton radomskiego gmachu Komisji Województwa Sandomierskiego z lat 20. XIX wieku widnieje w logotypie ruchu „Wojewódzki Radom”. Radom nigdy nie należał do Mazowsza, dlatego domagamy się uszanowania naszej tożsamości regionalnej.

Pozostając z szacunkiem, liczymy na Pana, Panie Prezydencie!"