Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego to szczególny konkurs i jak podkreśla marszałek Adam Struzik – jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień na Mazowszu.

– To uhonorowanie niepospolitych pomysłów i twórczych inicjatyw, a w naszym regionie nie brakuje ludzi wyjątkowych, którzy wręcz z pasją angażują się w działalność kulturalną, naukową czy społeczną. Trzeba ich nagradzać i wspierać, bo efekty ich pracy są imponujące i odbijają się echem nie tylko tu na Mazowszu, ale wręcz na całym świecie.

W tym roku spośród 107 kandydatów zgłoszonych przez samorządy i organizacje pozarządowe, kapituła wyłoniła dziesięciu laureatów. Każdy z nich otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 10 tys. zł oraz pamiątkową statuetkę i dyplom.

Nagroda Marszałka przyznawana jest od 21 lat wybitnym i aktywnym społecznie ludziom, organizacjom i stowarzyszeniom, które prowadzą działania umacniające tożsamość kulturową Mazowsza oraz służą rozwojowi i promocji regionu. W gronie dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in.: Józef Hen, Barbara Wachowicz, ks. Jan Twardowski, ks. bp. dr hab. Stanisław Wojciech Wielgus, Wojciech Siemion, Jerzy Janicki, Sława Przybylska, Maja Komorowska czy Jerzy Hoffman.

Laureaci XXI edycji Konkursu Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego:

Lechosław Herz (Warszawa)

Urodzony w Krakowie, ale mieszkający od pół wieku w Warszawie, z wykształcenia aktor teatralny. Popularyzator uroków nizinnego Mazowsza. Autor kilkuset artykułów, esejów, przewodników turystycznych oraz książek poświęconych przyrodzie i szeroko pojętemu krajoznawstwu. Jest także autorem lub współautorem wielu map turystycznych i opisów tekstowych do kilku albumów fotograficznych o Polsce. Lechosław Herz to również autor uznanej książki podróżniczej o charakterze autobiograficznym „Wardęga. Opowieści z pobocza drogi”. Zasłużony polski krajoznawca i dumny posiadacz wielu odznak za popularyzację wiedzy przyrodniczej i turystyki. Jeden z najlepszych znawców Mazowsza, przyrodnik i regionalista, turysta i taternik, podróżnik, działacz społeczny, fotografik, popularyzator zagadnień przyrodniczych, krajoznawczych i turystycznych, publicysta. Człowiek zafascynowany tematem przyrody, zabytków architektury i sztuki, który ze swojej pasji uczynił zawód. Twórca i pisarz, którego miłość do rodzinnego kraju przebija z każdej strony książki, przewodnika, albumu czy mapy, wychodzących spod jego pióra. Kolekcjoner piękna polskiego, a w szczególności mazowieckiego krajobrazu.

Dr Łukasz Maurycy Stanaszek (Warszawa)

Z „dziada pradziada Mazowszanin”, antropolog, archeolog, kustosz, popularyzator nauki, badacz i odkrywca Urzecza – nadwiślańskiego regionu etnograficznego, leżącego w sercu Mazowsza. Jego najważniejsza publikacja monograficzna to „Nadwiślańskie Urzecze. Podwarszawski mikroregion etnograficzny”. Ponadto jest także autorem lub współautorem ponad stu prac naukowych i popularnonaukowych, wykładowcą na Wydziale Historycznym UW, w Instytucie Archeologii UKSW, na Wydziale Lekarskim WUM oraz w Instytucie Antropologii i Archeologii AH im. A. Gieysztora w Pułtusku. Uczestnik ekspedycji archeologicznych w kraju i zagranicą, a także kierownik projektów badawczych i kustosz wystawy etnograficzno-archeologicznej. Łukasz Maurycy Stanaszek to nadwiślański Urzycok, czemu daje wyraz angażując się osobiście w wiele wydarzeń lokalnych. Dzięki jego odkryciom i ich popularyzowaniu oraz dbałości o rozwój i promocję Mazowsza, zainicjowano kilka zespołów ludowych nawiązujących do tradycji mikroregionu Urzecza. Jest także inicjatorem i współorganizatorem cyklicznych imprez odbywających się tamże: „Flis Festiwal – spotkanie kultur nadrzecznych na Urzeczu”, „Zielone Świątki na Urzeczu”, czy „Święto Wisły na Urzeczu”. Dzięki swej pasji i wiedzy natchnął kolejnych ludzi do tworzenia nowych opracowań historycznych i socjologicznych, przewodników, folderów i blogów, a także map związanych z Urzeczem. Inicjator powstania periodyku „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”. Jego działalność sprawiła, że narodził się swoisty „ruch społeczny” związany z regionem Urzecza.

Prof. dr hab. n. med. dr h.c. multi Henryk Skarżyński (Kajetany)

Światowej sławy otochirurg i specjalista z otolaryngologii, audiologii, foniatrii i otolaryngologii dziecięcej odnoszący sukcesy na arenie krajowej i zagranicznej od przeszło trzech dekad. Autor uznanej za polską specjalność „metody Skarżyńskiego” – jednego z 34 osiągnięć medycyny polskiej w nauce w ostatnich 100 latach. Jako pierwszy w świecie w 2002 r. wykonał stworzoną przez siebie metodą operację wszczepienia implantu ślimakowego w częściowej głuchocie u osoby dorosłej, a następnie w 2004 r. u pierwszego w świecie dziecka. Twórca i dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach. Od 2011 r. Konsultant Krajowy w dziedzinie Otorynolaryngologii. Autor i współautor ponad 1000 prac naukowych oraz około 2500 wystąpień naukowych, prowadzący rozległą działalność edukacyjną dla studentów i lekarzy z kraju i zagranicy. Laureat licznych nagród, orderów, odznaczeń i wyróżnień. Na szczególną uwagę zasługują programy badań przesiewowych słuchu dzieci na Mazowszu (byliśmy pierwszym w świecie regionem, w którym badaniami została objęta cała populacja dzieci rozpoczynających naukę szkolną. W latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 przebadano blisko 500 tys. dzieci). Pomysłodawca i główny organizator Międzynarodowego Festiwalu Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy”, a także autor libretta do pierwszego w świecie musicalu z udziałem pacjentów i użytkowników implantów pn. „Przerwana Cisza” (którego premiera miała miejsce w 2019 roku na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej). Prof. Henryk Skarżyński jest także autorem scenariusza do tworzonego właśnie pełnometrażowego filmu „Powrót Beethovena”, który będzie udokumentowaniem współczesnych, największych i pionierskich osiągnięć polskiej nauki i medycyny w diagnostyce, leczeniui rehabilitacji różnych uszkodzeń narządów zmysłów, zwłaszcza całkowitej i częściowej głuchoty.

Zygmunt Andrzej Łukomski (Radom)

Radomianin, z wykształcenia – pedagog. Trener, instruktor i choreograf utytułowanej formacji tańca latynoamerykańskiego „Akant Radom”, zdobywającej mistrzostwa kraju, Europy i świata. Jest także konsultantem World Dance Sport Federation w zakresie Formacji Tanecznych jako dziedziny sportów olimpijskich oraz międzynarodowym sędzią tańca i wykładowcą w Polskiej Federacji Tańca. Autor „Standardu Kompetencji Zawodowej” w zawodzie instruktora tańca. Odznaczony został medalem za zasługi dla województwa mazowieckiego, miasta Radomiaoraz otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia krajowei międzynarodowe. Od 2016 r. jest dyrektorem w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Białobrzegach, gdzie dzięki jego inicjatywie organizowane są taneczne mistrzostwa Polski i Europy, a nawet świata, w różnych kategoriach. Ośrodek poszerzył i ożywił zarówno działalność, jak i aktywność kulturową mieszkańców Białobrzegów. Jego działania kierowane są do wszystkich grup wiekowych ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i osób starszych.

Małgorzata Grabowska-Panek (Płock)

Rodowita płocczanka, której pasją od najmłodszych lat był taniec. Zaczynała w Państwowym Ludowym Zespole Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Później dzieliła się swoimi umiejętnościami jako nauczyciel w licznych szkołachi przedszkolach. W 2003 r. została instruktorem i choreografem Zespołu Tańca Ludowego „Masovia”, a od 2013 r. pełni funkcję Kierownika Akademickiego Centrum Kultury Politechniki Warszawskiej Filii w Płocku. Pod jej przewodnictwem w 2014 r. zespół otrzymał Nagrodę Marszałka, a w 2017 r. został odznaczony medalem „Pro Mazovia”. Grupa, dzięki swojej aktywności i różnorodności programu artystycznego, jest wizytówką Płocka i regionu Mazowsze. Małgorzata Grabowska-Panek za swoją długoletnią działalność na rzecz kultury została również odznaczona Medalem Srebrnym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Teresa Michalak (Stanisławów)

Lokalna liderka, biorąca aktywny udział w życiu społecznym i kulturalnym przede wszystkim Stanisławowa. Organizatorka i członkini stowarzyszeń, organizacji społecznych i kulturalnych. Założycielka koła gospodyń wiejskich „Nasza Chata” i wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Stanisławowskiej. Dzięki jej zaangażowaniu, wiedzy i wsparciu powstawały kolejne KGW na terenie gminy. „Nasza Chata” pod jej przewodnictwem prowadzi działalność społeczno-wychowawczą i oświatowo-kulturalną w środowiskach wiejskich, skupiając się na dzieciach i seniorach. Teresa Michalak ma ogromny wpływ na rozwój szerokorozumianej przedsiębiorczości kobieti na poprawę warunków życia i pracy na wsi. Krzewi i szerzy kulturę narodową w swojej małej ojczyźnie poprzez organizację warsztatów kulinarnych, konkursów, spotkań integracyjnych i historycznych oraz współorganizację licznych wydarzeń kulturalnych i społecznych (nie tylko krajowych, ale i zagranicznych, takich jak współpraca z chórem z Białorusi). Jako wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Stanisławowskiej organizuje również liczne inicjatywy historyczno-społeczno-kulturalne, a ponadto jest jednym z redaktorów i autorów w wydawanym przez Towarzystwo periodyku „Wieści Ziemi Stanisławowskiej”.

Zespół Tańca Ludowego „Orkan” (Sadowne)

Zespół kultywujący tradycje istniejącego od 1951 r. przy LO w Sadownem zespołu folklorystycznego prowadzonego przez Mieczysława i Halinę Chmielewskich. Został powołany w 2009 r. przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Sadownem przez Mirosławę i Marka Reników. Głównym jego celem jest wspieranie wszechstronnego rozwoju młodych mieszkańców Sadownego i okolic, prowadzenie działalności kulturalnej i oświatowej, kultywowanie tradycji i kultury ze szczególnym uwzględnieniem folkloru Mazowsza, promocji jego tradycji i różnorodności. Członkowie zespołu spotykają się na zajęciach tanecznych, zgrupowaniach, warsztatach artystycznych i obozach kondycyjno-tanecznych. Swoje umiejętności zespół prezentuje podczas uroczystości regionalnych i lokalnych. Poza realizacją licznych projektów taneczno-teatralnych i opracowaniem zbioru tańców regionalnych i narodowych, zespół ma na swoim koncie również wydanie publikacji o Sadownem „Niedokończona historia”, jak też organizację sesji naukowej pod tym samym tytułem.

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Krasnosielckiej (Krasnosielc)

Stowarzyszenie, dzięki któremu bije serce prawdziwego, lokalnego Mazowsza. Powstało dla podnoszenia aktywności społeczno-kulturalnej środowiska lokalnego w gminie Krasnosielc, ocalenia dziedzictwa kulturalnego oraz promocji w regionie. Bardzo prężnie działa w obszarze kultury, organizując liczne wydarzenia, imprezy, festyny, pikniki, festiwale, konkursy, rajdy, odczyty i spotkania poświęcone historii. Jego społeczno-integracyjne działania aktywizują społeczność lokalną. Inną formą działalności stowarzyszenia są publikacje np. bezpłatny miesięcznik „Wieści znad Orzyca” i cykliczny kwartalnik „Krasnosielcki Zeszyt Historyczny”. Ponadto Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Krasnosielckiej zainicjowało w 2019 r rozpoczęcie badań genetycznych Y-DNA, które pozwoli ustalić pochodzenie mieszkańców doliny Orzyca. Członkowie i sympatycy stowarzyszenia realizują i uczestniczą w wielu innych działaniach na rzecz lokalnego środowiska regionu północnego Mazowsza oraz całej wspólnoty narodowej, czyniąc to jako wolontariusze, którym przyświeca idea budowania wspólnoty, szacunku dla ludzi i aktywności społecznej.

Towarzystwo Przyjaciół Warszawy – Zarząd Główny (Warszawa)

Choć pod swoją obecną nazwą działa od 1963 roku, to aktywne już było od 1915 r. Członkami Towarzystwa są ludzie, którzy pragną poznać przeszłość Warszawy, zrozumieć proces jej przekształcania w teraźniejszości, i zapoznać się z wizją Warszawy przyszłości. Nie są jedynie obserwatorami, ale czynnie uczestniczą w rozbudowie miasta, integrują mieszkańców, , inicjują akcje społeczne i pobudzają mieszkańców Warszawy do współdziałania. Szczególną uwagę poświęcają młodym ludziom, zaszczepiając kolejnym pokoleniom miłość do Warszawy. Wizytówkę Towarzystwa Przyjaciół Warszawy i wyróżnienie na tle innych stowarzyszeń stanowi projekt edukacyjny Varsavianistyczna Szkoła, polegający na certyfikacji szkół, przedszkoli i placówek edukacyjnych, które realizują działania kulturalne, edukacyjne i promujące Warszawę i warszawskość. Początkowo opiekę nad projektem sprawowała Renata Marut, obecnie Prezes TPW, a od 2019 r. koordynatorem prac został Radosław Potrac. TPW ma ambitne plany na najbliższą przyszłość. Chce objąć szkoleniami varsavianistycznymi nauczycieli, koordynatorów i edukatorów zaangażowanych w projekt, umożliwiając stałe podnoszenie kompetencji i wiedzy, stworzyć publikację zbierającą dotychczasowe doświadczenia i dającą wzór dobrych praktyk, a także założyć forum liderów w sieci, dając wszystkim zaangażowanym w projekt platformę wymiany doświadczeń i możliwość tworzenia kolejnych wspólnych varsavianistycznych projektów.

Andrzej Sławomir Kanigowski (Zawidz Kościelny)

Społecznik i wolontariusz. Pomysłodawca i organizator wskrzeszenia plenerów i warsztatów rzeźbiarskich przeznaczonych nie tylko dla dorosłych, ale także angażujących najmłodsze pokolenia. Dzięki niemu w latach 2015-2019 odbyły się wydarzenia pn.: „Muzyka zaklęta w drewnie”, „Wł. St. Reymont i jego dzieła”, „Świat baśni i legend”, „100 lat Niepodległości” „Inspiracje św. Florianem” i „Słoneczne Mazowsze”. Powstałe w efekcie warsztatów prace eksponowane są w wielu punktach Zawidza. Pan Andrzej Kanigowski organizował również coroczne warsztaty Plenerowej Letniej Szkoły Sztuki Ludowej. Był także pomysłodawcą i organizatorem Klubu Rękodzieła Artystycznego w Zawidzu Kościelnym prowadzącego warsztaty i sesje twórcze, które mobilizują i integrują lokalną społeczność. Ponadto w 2010 r. założył (i został wybrany prezesem) stowarzyszenie Pomoc Wzajemna, zajmujące się pomocą żywnościową dla mieszkańców gminy. Godne najwyższej pochwały są jego: zaangażowanie społeczne, działania na rzecz integracji społeczności lokalnej, pobudzanie środowiska twórczego oraz umacnianie tożsamości kulturowej jego małej ojczyzny.