Choć badania nad najstarszym ratuszem zakończyły się kilka miesięcy temu, dopiero teraz archeolodzy przedstawili wyniki swoich prac. Przez kilka miesięcy interpretowano wyniki, powstał także skan terenu za pomocą najnowszych technologii.

– Warunki do pomiaru były trudne. Aby objąć cały obszar fundamentów, urządzenia do skanowania były zlokalizowane w pięciu punktach. Uzyskaliśmy przestrzenny pomiar z dokładnością co do milimetra. Użycie najnowszej technologii umożliwiło zarejestrowanie także różnorodności warstw fundamentów. Rejestracja uzyskanego obrazu pozwoliła na zapis zgodny z rzeczywistym kolorem obiektu – wyjaśnia dr Rafał Zapłata z Instytutu Nauk Historycznych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

– Wyniki tych prac dają materiał bazowy do stworzenia repliki rekonstrukcyjnej dawnego ratusza. Badania te dają także dalsze możliwości dla dokumentalistów – dodaje naukowiec.

Jak mówi Mariusz Mróz, prezes spółki „Rewitalizacja”, która prowadziła badania, istnieje możliwość odtworzenia bryły. – Chcielibyśmy odtworzyć, jak ratusz mógł wówczas wyglądać, niekoniecznie w tym samym miejscu – mówi prezes i dodaje, że plany rewitalizacji płyty radomskiego rynku w latach 2015-2016 przewidują rekonstrukcję bryły ratusza. Całkowity koszt prowadzonych w tym roku badań dotyczących radomskiego ratusza wyniósł ok. 40 tysięcy i został pokryty przez spółkę „Rewitalizacja”.

Archeolog Grzegorz Barczyk wyjaśnia, że zachowały się jedynie fundamenty ratusza, a prowadzenie badań w ich obszarze utrudniały wciąż napływające wody gruntowe. To z kolei, ograniczyło prowadzenie badań na głębszych poziomach. Odkopane fundamenty mówią jednak o rozmiarach dawnego ratusza. Jego długość wynosiła prawie 22 metry, a szerokość niemalże 11 metrów. – Części fundamentów nie udało się odsłonić ze względu na korzenie rosnącej w pobliżu wierzby. Odsłoniliśmy konstrukcje drewniane, które być może były podłogą. Tego nie wiemy, ponieważ prace utrudniały nam napływające wciąż wody gruntowe – mówi archeolog.

Trzon ratusza powstał w okresie neogotyckim, o czym świadczy technologia, która została użyta do jego budowy. – Najpierw istniał mniejszy budynek zbliżony do kwadratu, na bazie którego powstał kolejny, większy. Na piętrze istniały dwa pomieszczenia, pomieszczenia parterowe były raczej ciemne, a piwnic nie było w ogóle. Cześć zachodnia ratusza była oddzielnie skomunikowana, a w części wschodniej znajdowała się izba skarbowa oraz sądowa wyjaśnia dr Lechowicz, kierownik Katedry Geoinżynierii w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

W trakcie badań naukowcy odkryli także materiał zabytkowy. Należy do niego: średniowieczna i nowożytna ceramika naczyniowa, fragmenty szkła naczyniowego typu karafki, kielichy, puchary, flasze czy gąsiory. – Odkryliśmy także kafle piecowe, fajki gliniane, a dzięki wykrywaczowi metali również i monety z II połowy XVII i XVIII wieku. Wykopaliśmy ponadto naparstek, pieczęć ołowianą, guzik z płaszcza wojskowego z czasów I wojny światowej oraz  około 8 sztuk kul armatnich – wylicza naukowiec – Wojciech Marciniak, archeolog ze spółki „Rewitalizacja”.

Podczas prac archeolodzy natrafili na głaz o obwodzie ponad 7 metrów. Jak wyjaśnia dr Joanna Marciniak-Barczyk, kamień po raz pierwszy został znaleziony w 1926 roku w trakcie kopania rowów pod wodociągi miejskie. Wówczas został wydobyty na powierzchnię i ustawiony na rynku. Początkowo miał być wykorzystany do budowy pomnika Czynu Legionów, jednak tak się nie stało. Na fotografii z 1930 roku, kiedy to pomnik został odsłonięty, widać niedaleko sąsiadujący głaz. Głaz został zaadaptowany na potrzeby fontanny, o czym świadczy 13 otworów z jednej jego strony, które prowadziły do jednej dyszy po stronie przeciwnej. W 1943 roku fontanna oraz pomnik zostały zburzone. W tym miejscu powstał basen, który przetrwał do końca II wojny światowej.

- Z początkiem powstania ratusza historycy mają problem. Wiadomo, że na Mieście Kazimierzowskim istniał lub właśnie powstawał w 1364 roku, gdy Radom został przeniesiony na prawo magdeburskie. Nie znamy dokładnej genezy – wyjaśnia prof. Dariusz Kupisz, historyk Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Ratusz w czasach średniowiecza był siedzibą władz miejskich oraz sądu. – Znajdowały się tu najważniejsze dokumenty, na przykład przywilej lokacyjny czy wzorce ówczesny miar i wag. Również tutaj mieścił się skarbiec – dodaje profesor Kupisz.

Niestety do dzisiejszych czasów zachowało niewiele pisanych śladów na temat tego, jak wyglądał ratusz. Księgi miejskie, wójtowskie i inne dokumenty spłonęły częściowo w XVIII wieku, a następnie podczas II wojny światowej. Wiadomo, że w XVIII wieku zbierał się tu organ sejmowy dla całego państwa, który rozstrzygał m.in. kwestie opłacania wojska. Do 1773 roku do radomskiego ratusza zjeżdżali się deputanci. W 1767 roku podczas konfederacji radomskiej skierowanej przeciwko reformom króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, marszałkiem został Karol Radziwiłł „Panie Kochanku”. – Warto pamiętać o ratuszu i zaznaczyć jego obecność na mapie Radomia. Bez pracy archeologów niewiele byśmy powiedzieli na jego temat – dodaje prof. Kupisz.

Najszybsze informacje z Radomia wprost na Twojego Facebooka:
KLIKNIJ I POLUB NAS TERAZ >>