W ramach projektu, w 11 miejscach miasta, ważnych dla historii Żydów, staną pamiątkowe tablice z informacjami w języku polskim, angielskim i hebrajskim.

Wydział Kultury Urzędu Miejskiego przygotował już dokumentację szlaku, a Resursa Obywatelska przygotowała treść informacji i jest w trakcie budowy strony internetowej, poświęconej radomskim Żydom. Teraz Miejski Zarząd Dróg i Komunikacji uruchomi procedurę wyłonienia wykonawcy tablic. Wszystko ma być gotowe na początek sierpnia, na 75. rocznicę likwidacji radomskiego getta. Z tej okazji planowany jest szereg wydarzeń, a ich kulminacja i uroczyste otwarcie szlaku nastąpi 5 sierpnia.

Na to wydarzenie prezydent zaprasza m.in. panią Ambasador Izraela w Polsce. Swój udział potwierdzają już dawni żydowscy mieszkańcy Radomia i ich rodziny mieszkający m.in. w Izraelu i USA. Na tablicach znajdą się skrótowe informacje, a więcej danych o tych miejscach, będzie można znaleźć na stronie internetowej, na którą będą odsyłać kody QR z tablic.

Tablice będą przypominać takie miejsca jak:

1. Synagoga (ul. Podwalna/ Bóżniczna),

2. Duże getto (ul. Wałowa),

3. Obóz pracy przy ul. Szwarlikowskiej (ul. Szwarlikowska),

4. Szpital starozakonnych (ul. Limanowskiego 23),

5. Dawny szpital psychiatryczny (pl. Stare Miasto 13),

6. Siedziba stowarzyszenia „Ezra” (ul. Traugutta 52),

7. Siedziba Żydowskiej Gminy Wyznaniowej (ul. Żeromskiego 9),

8. Dom Starców i Kalek Wyznania Mojżeszowego (ul. Warszawska 3),

9. Małe getto (ul. Słowackiego / Złota),

10. Obóz pracy przy ul. Szkolnej (ul. Śląska/ al. Grzecznarowskiego),

11. Cmentarz żydowski (ul. Towarowa).

Na budynku po dawnym Gimnazjum Towarzystwa „Przyjaciół Wiedzy” (ul. Kilińskiego 13), znajduje się już tablica pamiątkowa, dlatego nie będzie nowej, ale miejsce to zostanie włączone do szlaku.

Z historii społeczności żydowskiej w Radomiu:

W 1939 roku około 30 procent spośród 90 tys. mieszkańców Radomia stanowili Żydzi. Wiosną 1941 roku Niemcy utworzyli w Radomiu dwa getta - mniejsze na Glinicach i większe w centrum - obejmujące ul. Wałową i okolice. 4-5 sierpnia 1942 r. zlikwidowano getto na Glinicach. Kilkaset osób - głownie starszych, dzieci i chorych zamordowano na miejscu, a 6-8 tys. wywieziono do obozu zagłady do Treblinki. 16 sierpnia Niemcy przystąpili do likwidacji dużego getta. Znów na miejscu wymordowano nawet tysiąc osób - wszystkich chorych ze szpitala, pensjonariuszy domu opieki, dzieci. Zginął wtedy też m.in. ostatni rabin Radomia Chil Kestenberg, który stanął w obronie katowanego przez Niemców dziecka. Kilkadziesiąt tysięcy radomian trafiło w bydlęcych wagonach do Treblinki. Z transportów ocalała jedna osoba - Nusyn Berkowicz, który uciekł w czasie transportu z pociągu.

W pierwszej połowie sierpnia 1942 r. Niemcy zamordowali zdecydowaną większość radomskich Żydów, zniszczyli społeczność, która przez kilkaset lat budowała wspólnie z innymi radomianami miasto i pracowała na rzecz jego rozwoju. Likwidację getta przetrwało około 4-5 tysięcy młodych, zdrowych, a więc nadających się do pracy w przejętych przez okupanta fabrykach Radomia Żydów. Niemcy pozostawili na miejscu, grupując ich w rejonie ulic Szwarlikowskiej, a potem Szkolnej, czyli w okolicach dzisiejszego Zespołu Szkół Plastycznych. Z czasem i oni trafili do obozów koncentracyjnych. Ci, którzy przeżyli, najczęściej stracili całe rodziny, cały swój dawny świat. Nawet jeśli decydowali się na powrót do Radomia, to często okazywało się, że wspomnienia wojny są na tyle bolesne, że nie umieją już tu żyć i emigrowali - do powstającego Izraela, do USA, i w inne zakątki świata, nawet do Australii.

Najszybsze informacje z Radomia wprost na Twojego Facebooka:
KLIKNIJ I POLUB NAS TERAZ >>