Sobota, 20.10.

godz. 16.00 Spotkanie z Ritą Gombrowicz oraz Mikołajem Grabowskim – foyer Teatru

godz. 19.00  “Wspomnienia polskie”, scen. i reż. Mikołaj Grabowski, Teatr Powszechny im. J. Kochanowskiego, Radom (PRAPREMIERA - inauguracja Festiwalu) – duża scena

Razem z radomskimi aktorami Mikołaj Grabowski sięgnął po mało znane teksty Gombrowicza, niewystawiane dotąd na scenie! Pisane jako cykl radiowych pogadanek „Wspomnienia…" pokazują nieco inną, bardziej intymna twarz pisarza. Gombrowicz liczył się z tym, że słuchacze radia w Polsce wiedzą o nim niewiele. Starał się więc opowiedzieć historię swej młodości w taki sposób, aby „zwykły człowiek” mógł się z nim utożsamić. Mówi o dojrzewaniu w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym, o środowisku, w którym żył, o tym jak determinowała go ziemiańsko - szlachecka rodzina, o trudnych początkach swego pisarstwa, o swoim życiowym nieudacznictwie.

We „Wspomnieniach…” Gombrowicz jest bardziej liryczny, nie przemawia ex cathedra, nie chce zabłysnąć wiedzą, refleksją, analizą świata. Jest „skromniejszy", skupia się na własnych przeżyciach i jest dość szczery. Dość. O ile autor w ogóle bywa szczery...

Niedziela, 21.10.

godz. 14.00  Promocja książki „A to był Gombrowicz" (III Panel Gombrowiczowski) – Muzeum Gombrowicza we Wsoli (IMPREZA TOWARZYSZĄCA)

godz. 18.00 “Marsz, marsz Gombrow… ski” (spektakl lalkowy, na podst. „Szczura”), reż. Christoph Bohdansky (Austria), Białostocki Teatr Lalek, Białystok – scena kameralna

(…) Obok Gombrowicza na scenie dzieje się (…) historia o tym, jak pewna XXI-wieczna ekipa teatralna "Szczura" próbuje zmontować (…). I jak przy okazji montowany spektakl obnaża łączące aktorów relacje.

I właśnie ów autotematyzm jest w spektaklu "Marsz, marsz Gomb...rowski" najciekawszy - pokazywanie teatralnej podszewki, układu sił, tych wszystkich spojeń, podskórnego scenicznego życia, animozji między aktorami, emocji, które buzują i wyłażą w najmniej spodziewanych momentach... Spektakl żyje własnym życiem - jest jak labirynt, ma swoje poboczne wątki, dygresje, odchodzi od głównej osi, rozpełza się na boki. (…)  Taka to już właściwość i uroda tego spektaklu zabawnego i podanego widzom z lekkością i finezją. Cóż tu są za improwizacje i sceny przekomiczne, cóż to za figury zapełniają scenę! (…) Całe towarzystwo serwuje szeroki arsenał min i gestów - jak na gombrowiczowski tekst, wyszydzający polskie gęby, miny, upupianie - przystało. Gombrowicz kpi z tych wszystkich polskich słów napuszonych, polskich póz, strachów, obsesji, egzaltacji, z tej naszej nadętej polskości, z tych gęb umęczonych, które sobie przyklejamy. I jak zwykle okazuje się uniwersalny - nadal jesteśmy tacy sami (…).

(…) I tylko zaskakuje fakt, że spektakl wyreżyserował Christoph Bohdansky, znakomity lalkarz austriacki (on też stworzył lalki do spektaklu). Twierdzi, że Gombrowicza czyta dopiero od dwóch lat, a "o Polsce w ogóle nie ma pojęcia, ani o polskich cechach". Tymczasem stworzył spektakl - choć z pozycji cudzoziemca - inteligentnie wychwytujący polskie niuanse, żartobliwie puszczający oko do widza, i utrzymujący absurdalny klimat.
Monika Żmijewska, "Gazeta Wyborcza", 5.05.2010

Poniedziałek, 22.10.

godz. 18.00 “Gombrowiczshow”, pomysł i reż. Sophie Perez i Xavier Boussiron - Compagnie du Zerep, Paryż / Francja – duża scena

Można je kochać albo nienawidzić. Nie istnieje połowiczna miara dla sztubackich, błyskotliwych spektakli spreparowanych przez niesforne dzieciaki - Sophie Perez i Xaviera Boussiron. Wraz z zespołem aktorów-performerów potrafiących zagrać w tej samej chwili zarówno orgazm jak i atak wymiotów, duet ten detronizuje idoli (tutaj Witold Gombrowicz) i wykpiwa bez żenady nawyki współczesnego teatru. Wobec takiej bystrości i takiej dawki dowcipu, widz powalony albo ucieka, albo woła o więcej aż do utraty przytomności.
"20 minutes", 2.12.2008

Pośród sekwencji obrazów epopei na wzór Star Trek i radosnej, zdobnej w pióra rewii Folies Berg?re, Sophie Perez i Xavier Boussiron oddają wibrujący hołd dziełu Polaka.

(…) W spektaklu tym sekwencje piosenek, zbiorowe ataki nerwowe i wyścigi w workach składają się na barokowy ceremoniał będący ostatecznym egzorcyzmem mitu Gombrowicza.
"Les Inrockuptibles", 16.09.2008

"Gombrowiczshow" - wszystko mieści się w tytule... Sophie Perez i Xavier Boussiron nie boją się niczego. By porwać się na zabytek literatury polskiej XX wieku, pisarza głębokiego i bogatego, by stworzyć szaleńczy spektakl, na pograniczu cyrku i kabaretu, trzeba być pewnym swojej sztuki (i swojej pasji).

(…) Pisarz nie uważał, że jego teksty są nienaruszalnym tabu. Odpowiedzialność za ich przekaz pozostawił reżyserowi. Duet Perez - Boussiron ze swym piekielnym zespołem wykonali zadanie. Wielkie widowisko.

"Les Echos", 27.11.2008

godz. 20.00 „Ferdydurke”, reż. Magda Miklasz (V r. Wydział Reżyserii Dramatu), PWST Kraków – scena kameralna (SPEKTAKL TOWARZYSZĄCY)

Powiem krótko. Nie jest tak źle, proszę Państwa, z tą naszą młodzieżą. Dzisiejszego wieczora było mi dane przeżyć coś, czego długo nie zapomnę. Na zgrzebnej scenie krakowskiej PWST, dziewięcioosobowy zespół młodych adeptów sztuki teatralnej dał fascynujący koncert kunsztu aktorskiego grany pod partyturę studentki V-go roku Wydziału Reżyserii Dramatu Magdaleny Miklasz.

Wszyscy, bez wyjątku zagrali wspaniale (…). Mnie natomiast ręce same składały się do oklasków. Wyluzowani, radośni, pełni życia i energii młodzi ludzie. Lekka, barwna, wartka, dowcipna, a zarazem mądra akcja. A wszystko okraszane zadziwiająco dojrzałym aktorstwem.
Brawo brać żakowska! Wielkie brawo! Na stojąco!!!
Krzysztof Pasierbiewicz, www.salon24.pl, 11.05.2012

Wtorek, 23.10.

godz.  16.00  „Ślub”, reż. Anna Dziedzic, Szkoła Aktorska Haliny i Jana Machulskich w Warszawie - Stowarzyszenie Międzynarodowych Inicjatyw Artystycznych EduTeArt – scena Fraszka (SPEKTAKL TOWARZYSZĄCY)

Bardzo podobał mi się spektakl Szkoły Aktorskiej Machulskich z Warszawy. Spektakl bardzo piękny, bardzo mocny i bardzo poruszający, ze wspaniałymi kreacjami dobrze obsadzonych aktorów, mających siłę oddziaływania na publiczność. 

(…) Wyróżniająca się prostotą dekoracja, w której kilka elementów znalazło różnorodne i oryginalne zastosowanie. Światło żywe lub delikatnie złagodzone podkreśla wydarzenia i stany ducha. Muzyka i tańce ludowe, które towarzyszą szczęśliwym wydarzeniom, przemieniają scenę w obrazy i wnoszą dobroczynny oddech do szczególnie dobrze dopracowanych scen przemocy.

(…) Jeśli chodzi o reżysera, Annę Dziedzic, chciałabym pogratulować jej misternej pracy i znakomitego wyboru autora, bowiem (…) "rzadkością jest znalezienie autora idącego tak daleko w życie wewnętrzne postaci!"
Jocelyne,14.07.2012
recenzja z występu zespołu podczas Rencontres du Jeune Théâtre Européen 2012
(Europejskie Spotkania Młodego Teatru w Grenoble - 2012)

godz. 18.00 “Gastmahl bei der Gräfin Torremal” (Biesiada u hrabiny Kotłubaj), reż. Robert Czechowski, Gerhard Hauptmann-Theater, Görlitz-Zittau / Niemcy – scena kameralna

W grotesce „Biesiada u hrabiny Kotłubaj” hrabina i jej goście jedzą zwykłego kalafiora, podczas gdy chłopiec nazwiskiem Kalafior błąka się po polach, podchodzi pod okno pałacu i umiera tam w końcu z wyczerpania. Związek pomiędzy człowiekiem Kalafiorem a kalafiorem jarzyną jest czysto formalny i polega na brzmieniu nazwiska. Sens sztuki zasadza się na tym, że głód i cierpienie biednego Bolka Kalafiora dodają smaku arystokratom, jedzącym kalafiora-jarzynę. Tajemnicą, której tak długo nie domyśla się humanitarny jarosz, jest naturalne okrucieństwo wszelkiej arystokracji.

(…) Spektakl Teatru z Zittau, gotycko-ekspresjonistyczna „Biesiada u hrabiny Kotłubaj” (…) pozwala aktorom ujawnić swoje aktorskie talenty i stworzyć niepowtarzalny, mistyczny klimat.
Marta Odziomek, Dziennik Teatralny, 27.06.2011

godz. 19.30 „Polacy  ”, reż. Gabriel Gietzky, Teatr Polski w Warszawie – duża scena

"Polacy" to dwugłos złożony z „Dzienników” Witolda Gombrowicza oraz tekstów homilii i wystąpień publicznych Stefana kardynała Wyszyńskiego.

O dziwo poglądy Gombrowicza, uważanego za artystę kontrowersyjnego i kardynała Wyszyńskiego – Prymasa Tysiąclecia w wielu kwestiach są zbieżne i budują obraz dwóch nieprzeciętnego formatu intelektualistów, którzy wedle swych umiejętności i powołania z wielką troską podchodzili do wspólnej sprawy, której na imię Polska.

Niedawna premiera „Polaków” w Teatrze Polskim zaskakuje pomysłowością. „Polacy” są nie tylko charakterystyką narodu, ale równocześnie dialogiem dwóch wybitnych jego przedstawicieli – kardynała Stefana Wyszyńskiego (Olgierd Łukasiewicz) i Witolda Gombrowicza (Radosław Krzyżowski). I choć pozornie przemówienia kardynała i gombrowiczowskie „Dzienniki” nie mają ze sobą nic wspólnego, to Rafałowi Kosewskiemu, autorowi tej adaptacji udało się połączyć je w płynny i bardzo spójny sposób.
Aleksandra Reczuch, teatrakcje.pl, 25.03.2011

Środa, 24.10.

godz. 18.00  „Zbrodnia z premedytacją”, reż. Izabella Cywińska, Teatr Polonia w Warszawie - duża scena

Ta zabawa kryminałem o tym, „jak zrobić pasztet z zająca, nie mając zająca", bardzo precyzyjnie wyreżyserowana przez Izabellę Cywińską, to czytelny powrót reżyserki do teatru politycznego, który niegdyś był jej specjalnością (…).

Tak mocne osadzenie w dzisiejszej rzeczywistości spektaklu o „zwłokach, które dopominają się o mordercę" nie odbiera mu wcale wymiaru artystycznego. To przedstawienie z wielką rolą Wojciecha Malajkata. Hołd odtwórcy postaci ze „Ślubu" i „Operetki" złożony przez aktora zarówno Gombrowiczowi, jak i Jerzemu Grzegorzewskiemu, zmarłemu w 2005 roku reżyserowi, dyrektorowi warszawskiego Teatru Studio, a potem Narodowego, którego aktor zawsze traktował jako mistrza.

Malajkat postać sędziego ma skonstruowaną  precyzyjnie jak szwajcarski zegarek. Za zakłopotaniem, grymasem, tajemniczym uśmiechem, które roztacza wokół, kryje się siła sadysty osaczającego swoje ofiary pajęczą siecią i wręcz zmuszającego do popełnienia zbrodni. W tym spektaklu tak bardzo przyciąga uwagę widzów, że pozostałe role właściwie się nie liczą, choć są godne odnotowania, zwłaszcza omdlewająca wdowa Elżbiety Kępińskiej. Walorem jest także „samoodsłaniająca się" scenografia Macieja Preyera, a w niej świece, które same się zapalają i okazały zdalnie sterowany karaluch.
Nie obejrzeć tego Gombrowicza byłoby zbrodnią.
Jan Bończa-Szabłowski, „Rzeczpospolita”, 19.06.2012

godz.  20.00 “En attendant le Nobel” (Czekając na Nobla), reż. Ewa Kraska, Compagnie ITEK, Reims / Francja – scena kameralna

Przedstawienie, którego bohaterami są Witold Gombrowicz i jego żona Rita, opowiada o ostatnich latach życia pisarza. Spektakl powstał na podstawie wspomnień przekazanych autorce przez Ritę Gombrowicz oraz dzieł pisarza (głównie wybranych fragmentów „Dziennika”). Spektakl dostał rekomendację Rity Gombrowicz.

„Pewnego ranka przy śniadaniu, Gombrowicz zwrócił się do mnie i zapytał, czy chciałabym wyjechać z nim – do Hiszpanii, Włoch lub jakiegoś ciepłego miejsca we Francji. Ze względów zdrowotnych szukał właśnie lepszego klimatu dla siebie. Po czym odszedł od stołu, usiadł w salonie i zaczął mnie przesłuchiwać: czy jestem punktualna? uporządkowana? zorganizowana? Czy podróżuję z dużą ilością bagażu?

Przedstawił wyjazd jako sposób na zorganizowanie naszego codziennego życia i zaspokojenie wzajemnych potrzeb. Powiedziałam mu, że chcę pozostać we Francji, żeby zakończyć mój doktorat o Colette. Zgodziłam się. Naprawdę chciałam zaryzykować. Razem z nim…”

Czwartek,  25.10.

godz. 17.00 „Princess Sharon", reż. Katarzyna Deszcz, Central School of Speech & Drama, Londyn / Wielka Brytania (SPEKTAKL TOWARZYSZĄCY) – duża scena

 „W swojej adaptacji Sadowski ustanowił słowo tylko jednym z elementów wielkiego mechanizmu skonwencjonalizowanego schematu zachowań. Podporządkował tekst dramatu sytuacjom teatralnym. Stąd w „Princess Sharon” (taki tytuł ma angielska adaptacja „Iwony”) ważniejsze jest całościowe oddanie kształtu Gombrowiczowskiej poetyki, przekazanie znaczeń poszczególnych scen niż purystyczna dokładność przekładu. W efekcie powstała hermetyczna całość, złożona z modeli zachowań, reakcji i sytuacji wkomponowanych w mobilną, funkcjonalną scenografię.” (M. Szum, „Teatr”)

Spektakl ze studentami (obecnie już absolwentami) londyńskiej Central School of Speech & Drama wyreżyserowała Katarzyna Deszcz.

Świeże odczytanie, oryginalne rozwiązania sceniczne i profesjonalna gra całego zespołu…

godz. 18.30 „Ślub” (spektakl lalkowy), reż. Aleksandr Januszkiewicz, Belarusian State Puppet Theatre, Mińsk / Białoruś – scena kameralna

Młody reżyser, Aleksandr Januszkiewicz zaproponowaną przez siebie wizją „Ślubu” odważnie wprowadza widza w niełatwy świat Gombrowicza. Na uwagę zasługuje tu przede wszystkim znakomite, aktorstwo i brawurowa interpretacja, pełnymi garściami czerpiąca z nieprzebranych możliwości teatru lalek.

"Ślub" Białoruskiego Teatru Lalek jest nie tylko wydarzeniem festiwalu. To prawdziwa sensacja. Twórcza bomba, która wybuchła niespodziewanie. Nikt nie mógł przewidzieć, że cały filozoficzny materiał zawarty w „Ślubie" wielkiego klasyka awangardy Witolda Gombrowicza białoruscy lalkarze zaprezentują tak wyraźnie i pomysłowo.

Spektakl zabrzmiał dzikim marszem iluzji. Dokładnie tak, jak tego chciał polski pisarz.

(…) Miałam okazję zobaczyć wiele przedstawień na podstawie „Ślubu". Ale jak sięgam pamięcią, jest to  drugi spektakl, który zbliżył się tak bardzo do prawdy Gombrowicza, któremu udało się pojąć jego głębię. Bo w  absurdzie tego pisarza jest taki ładunek prawdy, że po prostu rzuca na kolana!
Elena Danilova, „Zara” Brześć, 17.09.211

ok. godz. 21.15 "Dlaczego Gombrowicz nie lubił chodzić do teatru?" (III Panel Gombrowiczowski) - dyskusja z udziałem jurorów X MFG,  zaproszonych gości oraz publiczności – foyer Teatru

Piątek, 26.10.

godz. 17.00 „Piti Pą Tą" (na podstawie „Operetki"), reż. Zespół, Akademia Teatralna w Warszawie - Wydział Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku - scena Fraszka (SPEKTAKL TOWARZYSZĄCY)

Aktorzy (a zarazem reżyserzy) "Piti Pą Tą" poszli na żywioł. Żywioł trywialnej i żartobliwej operetki. A właściwie ,,Operetki''. Ogromne możliwości teatralne, jakie daje ten dramat Gombrowicza, zostały wykorzystane co do joty.

Białostoccy studenci lalkarstwa, zapraszając nas do pełnego absurdu, ironii i groteski świata Gombrowicza, zadbali o każdy najbardziej absurdalny, ironiczny i groteskowy jego element. Gombrowicz życzył sobie, aby w „Operetce" wszystko od A do Z było operetkowe: i postaci, i akcja, i muzyka, i śpiew, i taniec. I jego życzeniom stało się zadość.

„Piti Pą Tą" to spektakl, który jest owocem pracy semestralnej „Gra aktora lalką", która była sprawdzianem umiejętności posługiwania się różnymi formami scenicznymi. I pod tym względem młodzi adepci sztuki lalkarskiej spisali się na piątkę. Pokazali, że praca z maską, pacynką czy tintamareską nie ma dla nich tajemnic. Mamy więc aktorów w planie żywym (Fior, Szarm, Firulet), tintamareskę (Albertynka), pacynki (złodziejaszki Szarma i Firuleta), wreszcie animację lalką (książę i księżna Himalaj). Do tego dochodzą ciekawe innowacje - lalki przyczepione do butów aktorów odgrywają rolę służby księcia Himalaj. Jest i taniec, i śpiew, i doskonała muzyka na żywo (pozbawiona strony muzycznej „Operetka" daje duże pole do popisu dla kompozytora). Jest patos i groteska. Powaga i komizm. Nagość i strój. Przerysowanie widać w każdym calu. Jeśli kroki, to ostentacyjnie głośne i posuwiste, jeśli francuski, to do granic możliwości zmanierowany.

Kamila Tarnowska, Kurier Festiwalowy XVIII MFTL "Spotkania", 29.10.2011
godz. 18.00 „Detrás de la Forma" (na podstawie “Ferdydurke”), reż. Alfredo Martin, Teatro Territorios, Buenos Aires / Argentyna – scena kameralna

Alfredo Martin przenosi na scenę skomplikowaną, obszerną i pełną symboli powieść, zachowując esencję utworu. Fantastyczna obsada 15 aktorów, z niebywałą zręcznością poruszających się na scenie, na której momentami wydaje się (tylko wydaje się) pozostawać sam protagonista.

(…) Na uwagę zasługuje szczególnie znakomity profesor Pimko odegrany przez Martina (…) Spektakl, będąc wierną adaptacją powieści, jest bardzo zabawny głównie dzięki świeżości gry aktorskiej i różnorodności środków scenicznych wprowadzonych do gry przez Martina, świadomego, że owa gra właśnie jest kluczem do skrycia się „za formą”.
Virginia Lauricella, www.revistallegas.com.ar

godz. 20.00 ”Dzienniki”, scen. i reż. Mikołaj Grabowski, Teatr IMKA, Warszawa – duża scena

Genialne i przede wszystkim wciąż aktualne "Dzienniki" są pretekstem do zdiagnozowania chorób dręczących współczesnego Polaka. Podane w szyderczej, ironicznej i cynicznej oprawie, są próbą zrozumienia naszych słabości, lęków i kompleksów. Jednocześnie są wspaniałą opowieścią o konkretnym człowieku - Witoldzie Gombrowiczu, który wyłania się między wierszami wieloletnich zapisków.

To przedstawienie odważne, pełne humoru, przesiąknięte słodko-gorzką polskością.

"Dzienniki" zdaniem teatromanów to jedna z najważniejszych premier tego sezonu. Trudno się z tym nie zgodzić, biorąc pod uwagę sam temat spektaklu, rangę reżysera i obsadę z najwyższej teatralnej półki.
Joanna Derkaczew, „Gazeta Wyborcza”

(…) Grabowski, co wie każdy teatralny ciura, ma niebywały zmysł teatralizacyjny, umie ożywić dowolny tekst jednym, dwoma pomysłami uruchamiającymi jego wewnętrzny dramatyzm. Widowisko składa się ze scenek-koralików konstruowanych wokół jednego tematu; nie zawsze wszystkie bywają równej jakości, ale że zazwyczaj każdemu widzowi te jakości nieidentycznie się rozkładają, trudno o jednoznaczny osąd, co lepsze, co słabsze."
Tadeusz Nyczek, „Teatr”

"Grabowski swoim zwyczajem wprowadza do gry gromadę aktorów budujących świat z niczego. Szuka w jednogłosowym z założenia "Dzienniku" teatralnej polifonii nie tyle osób, ile tonów, charakterów i masek. Peszek jest Gombrowiczem starym, do którego powraca fascynacja cielesnością młodości. Piotr Adamczyk gra Gombra dystyngowanie naburmuszonego - piętnowaniem polskiego zakłamania odwracającego uwagę od własnego fałszu. Tomasz Karolak to zagubiony w argentyńskich realiach parobczak zdumiewający się skalą własnej empatii. W Andrzeju Konopce mieszka Gombrowiczowski sarmacki miniarz. Magdalena Cielecka wyłuskuje z jego tekstów efekt niedotykalnej piękności skonfrontowanej ze światem, który się roztapia. U Iwony Bielskiej w narzekaniach Gombrowicza odzywa się na przemian i gderliwa baba, i hrabina z pretensjami. "Diariusz Rio Parana" zostaje wyśpiewany niewiarygodnym matowym i śliskim jak sopel lodu głosem Olgi Mysłowskiej, sopranistki barokowej i wokalistki grupy Polpo Motel. Grabowski słucha tej przekrzykującej się gromady i odkrywa dla siebie nowego Gombrowicza."
Łukasz Drewniak, „Przekrój”

ok. godz. 22.15-22.30  Ogłoszenie werdyktu, wręczenie nagród i zakończenie Festiwalu.

Patronat nad X MFG objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski.

Gośćmi honorowymi Festiwalu będą: Rita Gombrowicz oraz Miguel Grinberg - argentyński pisarz i dziennikarz, przyjaciel Gombrowicza.

 X Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Miejskiego w Radomiu.