Nic o nas bez nas

W Polsce głównym aktem prawnym regulującym omawianą kwestię jest ustawa o ochronie danych osobowych. Czy zatem są owe „dane”? To wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Przez przetwarzanie danych ustawodawca rozumie jakikolwiek operacje wykonywane na danych osobowych. Przetwarzaniem danych będzie zatem np. ich zbieranie, porządkowanie, utrwalanie a także udostępnianie. Warto zwrócić uwagę na fakt, że zgoda na przetwarzanie danych osobowych nie może być domniemania ani dorozumiana – czyli aby ktoś przetwarzał nasze dane, musimy mu na to wyraźnie pozwolić. Zgodę możemy też w każdej chwili wycofać. Prawo pozwala nam też uzyskać informacje dotyczące zbiorów danych, w których się znajdujemy np. dowiedzieć się o celu zakresie i sposobie ich przetwarzania. Mamy także prawo spytać się komu i jak nasze dane są udostępniane. Oczywiście możemy żądać również uzupełnienia czy korekty danych, a w przypadku gdy  zostały one zebrane z naruszeniem ustawy możemy żądać ich usunięcia. Administrator danych ma 30 dni na odniesienie się do naszej pisemnej prośby. To jednak nie koniec jego obowiązków.

Cyfrowo, ale czy zgodnie z prawem?

Ustawa, mówiąc o konieczności zabezpieczenia danych w systemie informatycznym zwraca także uwagę na techniczny aspekt sprawy. Trudno wyobrazić sobie, aby w dzisiejszych czasach jakaś firma czy instytucja mogła obyć się bez elektronicznych baz danych obejmujących np. kontrahentów czy pracowników. Jest to także korzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa informacji. Ciężar odpowiedzialności spoczywa znowu na administratorze danych. To on w świetle ustawy zobowiązany jest do pilnowania tego, aby tylko upoważnione osoby miały dostęp do danych osobowych. – Zarządzanie przepływem informacji w przedsiębiorstwie wymaga odpowiedniego zaplecza technologicznego, zwłaszcza jeżeli dokumenty zawierają dane osobowe – tłumaczy Dariusz Jarczyński  dyrektor operacyjny PrimeSoft Polska. – Klienci i partnerzy przedsiębiorstwa mają prawo oczekiwać, że informacje ich dotyczące będą należycie przechowywane. Nowoczesne rozwiązania informatyczne pozwalają przetwarzać dane w sposób zgodny z literą prawa  – dodaje Jarczyński.

Więcej skarg, mniej kontroli

Nad bezpieczeństwem naszych danych czuwa Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. Z danych prezentowanych na stronie internetowej urzędu wynika, że ma on ręce pełne roboty. W roku 2012 wpłynęły do niego 1593 skargi. W porównaniu z rokiem 2011 (1272 skargi) odnotowano zatem wzrost ich liczby.  Inna relacja zachodzi  w liczbach przeprowadzonych kontroli: w 2012 roku było ich 165 a rok wcześniej 199. Czy inspektor ma realny wpływ na bezpieczeństwo danych? Jednym z ważniejszych narzędzi w jego ręku są kontrole, które umożliwiają ocenę tego czy dane osobowe są przetwarzane w danym miejscu zgodnie z przepisami. Jeśli okaże się, że doszło do jakiś nieprawidłowości Inspektor nakazuje z reguły usunięcie uchybień i np. wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń chroniących dane. Jeśli jednak okaże się, że działanie działania administratora danych wyczerpuje znamiona przestępstwa to  Generalny Inspektor zgłosi sprawę organom ścigania. W 2012 roku Inspektor zgłosił 11 takich spraw. Rok wcześniej było ich trochę mniej, bo 9.

Mimo szeregu zabezpieczeń wiele osób nadal, często słusznie obawia się o bezpieczeństwo swoich danych. Niewiedza niestety szkodzi. Choć czasem bywa także szokująca – warto zwrócić uwagę, że handel danymi osobowymi jest (po spełnienia kilku warunków) legalny. Dlatego podpisując zgodę na przetwarzanie danych powinniśmy zwrócić uwagę czy wyrażamy zgodę także na ich dalsze przetwarzanie przez inne podmioty