Ciąża z HIV. Dziecko może urodzić się zdrowe

kt, Ivetta Biały 2012-09-24 21:20:00

Aż 90% dzieci zakażonych HIV w Polsce zaraziło się od matki w czasie ciąży, porodu lub połogu. Głównie dlatego, że kobiety nie wiedziały o swojej chorobie lub nie poinformowały o niej lekarza. Tymczasem zakażenie matki nie musi się równać zakażeniu dziecka. Odpowiednia terapia lekami pozwala zmniejszyć ryzyko przekazania wirusa do 1 procenta – jednak tylko wtedy, gdy kobieta, najpóźniej w czasie ciąży, powiadomi o chorobie lekarza. Tymczasem przychodnie nie zawsze wykonują zalecane prawem testy na HIV.

sxc

Według wstępnych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego[1], w 2011 roku przebadano w kierunku HIV 13 736 ciężarnych kobiet (ok. 3 proc.). Zakażenie rozpoznano u sześciorga dzieci (w tym jednego na Mazowszu). Leki antyretrowirusowe zapobiegające zakażeniu HIV dziecka przez matkę stosuje się w Polsce od 1994 roku. Terapia przeciwwirusowa jest bezpłatna. Mimo to nie wszystkim kobietom proponowane jest wykonanie testu – powiedziała prof. Magdalena Marczyńska, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym. Od 1 września 1994 r. do 31 sierpnia 2012 r. matki ze zdiagnozowanym HIV urodziły 479 dzieci. 311 z nich objęto profilaktyką, 47 uległo zakażeniu.

W czasie ciąży kobieta seropozytywna otrzymuje leki antyretrowirusowe. Dziecko natychmiast po urodzeniu jest myte, a jego drogi oddechowe są oczyszczane ze śluzu. Nie może być karmione piersią. W pierwszej dobie życia nie szczepi się go przeciw gruźlicy, ponieważ powikłania po podaniu preparatu u osób z obniżoną odpornością mogą zagrażać życiu. Dziecko urodzone z matki zarażonej wirusem, w ciągu 4 godzin po porodzie (najpóźniej w ciągu 48 godzin) otrzymuje leki antyretrowirusowe. Przed upływem 10 doby życia u noworodka przeprowadza się pierwsze badania w kierunku HIV.

Dostęp kobiet ciężarnych i w połogu do świadczeń zdrowotnych skontrolował w tym roku Mazowiecki Urząd Wojewódzki. W 20 przychodniach, w grupie pacjentek do 10 tygodnia ciąży badanie w kierunku wirusa HIV przeprowadzono u 75 procent z nich. Po 10 tygodniu – u 53 procent. W dwóch placówkach w ogóle nie zlecano wykonania takich badań. Zobowiązujemy takie ośrodki do wykonywania u kobiet ciężarnych wszystkich świadczeń, które są zalecane w rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie standardów opieki okołoporodowej, w tym dwukrotnego testu na HIV – powiedziała Elżbieta Nawrocka, zastępca dyrektora Wydziału Zdrowia w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim.

Gdyby badanie w kierunku HIV było rutynowe, łatwiej byłoby je zaakceptować. Tymczasem badają się głównie osoby z grupy podwyższonego ryzyka, a przecież warto oferować taki test wszystkim, także kobietom w wieku prokreacyjnym i w ciąży - powiedziała dr Grażyna Cholewińska-Szymańska, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych. W 2011 r. w województwie mazowieckim stwierdzono 238 nowych zakażeń mężczyzn i 27 u kobiet w wieku od 15 do 49 lat. W tej samej grupie AIDS rozpoznano u 10 mężczyzn i 3 kobiet.

W rzeczywistości liczby te są wyższe, ponieważ dane obejmują tylko osoby, u których przeprowadzono testy na obecność wirusa. Na Mazowszu istnieje sześć punktów konsultacyjno – diagnostycznych (jeden w Płocku, pięć w Warszawie). W wieku rozrodczym jest w województwie około 1,3 mln kobiet.

O sposobach bezpiecznego prowadzenia ciąż u matek z HIV i AIDS oraz o profilaktyce i badaniach, które dadzą większą szansę na rodzenie dzieci zdrowych z seropozytywnych matek, dyskutowano w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim na posiedzeniu Zespołu ds. Realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS
w województwie mazowieckim.

******

Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS ma na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV poprzez m.in.: zapewnienie odpowiedniego dostępu do informacji w zakresie profilaktyki, prowadzenie programów profilaktyczno-edukacyjnych, rozszerzanie sieci punktów wykonujących testy na obecność wirusa oraz promowanie projektów integracyjnych z chorymi. Obecna edycja Programu obejmuje lata 2012 – 2016. W skład mazowieckiego zespołu ds. realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS weszli przedstawiciele m.in.: wydziałów zdrowia i polityki społecznej urzędu wojewódzkiego, konsultanci wojewódzcy (z dziedzin: diagnostyka laboratoryjna, choroby zakaźne, epidemiologia oraz zdrowie publiczne), izb lekarskich oraz izb pielęgniarek i położnych, marszałka województwa, sanepidu, policji, kuratorium oświaty, NFZ a także dziewięć organizacji pozarządowych.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, stan na 21września 2012 r.