Pilotaż realizowany był od maja 2013 roku do czerwca 2014 roku i objął trzy tereny: powiaty płocki i radomski oraz Warszawę. Do pilotażu wybrano zróżnicowane regiony: powiat typowo miejski z niską stopą bezrobocia i dużym udziałem osób długotrwale bezrobotnych, czyli Warszawę; powiat ziemski płocki, gdzie ponad 91 procent zarejestrowanych bezrobotnych to mieszkańcy wsi, a stopa bezrobocia kształtuje się na poziomie 20 procent oraz powiat radomski (obejmujący również miasto Radom), gdzie stopa bezrobocia należy do najwyższych na Mazowszu. 

Nowe metody - przeszkody takie same

Po raz pierwszy usługi aktywizacji długotrwale bezrobotnych przekazano agencji zatrudnienia, która  znalazła pracę dla większości z nich. Pilotaż miał pomóc wypracować nowe mechanizmy współpracy wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy z agencjami zatrudnienia oraz zasady finansowania i kontraktowania usług gwarantujących powrót na rynek pracy osób długotrwale bezrobotnych. 

Agencja zatrudnienia WYG International Sp. z o.o, wyłoniona w przetargu nieograniczonym, uruchomiła trzy ośrodki aktywizacji, w których przez dziewięć miesięcy aktywizowano zawodowo osoby bezrobotne, głównie długotrwale i powyżej 50. roku życia. Wyniki są zaskakujące, bo okazuje się, że gorzej było z utrzymaniem zatrudnienia. Agencja napotkała na takie same trudności, jak powiatowe urzędy pracy: niechęć bezrobotnych do podjęcia pracy, trudności z utrzymaniem zatrudnienia i niską mobilność zawodową.

Pilotażem objęto 984 osób bezrobotnych.  Pracę podjęło 598 osób, czyli 60,8 proc. Agencja zatrudnienia osiągnęła tu lepszy wskaźnik niż zadeklarowała na etapie zamówienia publicznego (51 proc.). Natomiast drugi wskaźnik – utrzymanie w zatrudnieniu przez trzy miesiące – nie został osiągnięty. Pracę przez trzy miesiące utrzymało tylko 130 osób, czyli zaledwie 24,8 proc. Oznacza to, że agencja nie osiągnęła wskaźnika zarówno na poziomie minimalnym (określonym przez WUP w Warszawie w SIWZ na poziomie 50 procent), jak i zadeklarowanym przez agencję w złożonej ofercie (74 procent). 

Radomianie chętniejsi do pracy

Najlepsze efekty spółka WYG International osiągnęła w Radomiu, gdzie znaleziono zatrudnienie dla 68 procent bezrobotnych, w Płocku było to 61 procent., a w Warszawie  57 procent. Przez co najmniej trzy miesiące pracę w Radomiu utrzymało 38 procent bezrobotnych, w Płocku 30, a w Warszawie tylko 13.

- Wyniki pilotażu potwierdziły, że aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych jest trudna i często nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Niezależnie czy takie działania podejmuję urząd pracy czy prywatna agencja zatrudnienia – powiedział Aleksander Kornatowski, wicedyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie.  - Wbrew obiegowym opiniom o nieefektywności powiatowych urzędów pracy i temu, co same agencje mówiły o swojej skuteczności, prywatna firma miała takie same, a nawet większe trudności, z jakimi na co dzień mają do czynienia pracownicy powiatowych urzędów pracy – dodaje Kornatowski.  

Stolica wypadła najgorzej

Najtrudniejszym rynkiem do zlecania działań aktywizacyjnych okazał się rynek warszawski. Wbrew pozorom, przy niskiej stopie bezrobocia sięgającej obecnie tylko 4,5 proc., aż 53 proc. ogółu zarejestrowanych stanowią osoby długotrwale bezrobotne (dane z lipca br.). 

Wskazania na przyszłość 

Dzięki pilotażowi po raz pierwszy przećwiczono ścieżkę współpracy na linii sektor publiczny – sektor prywatny. Doświadczenia te zostały już wykorzystane przy tworzeniu założeń zlecenia przez Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie usług aktywizacyjnych agencji zatrudnienia, zgodnie ze znowelizowaną ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. 

Pilotaż pokazał, jakie warunki powinny spełniać agencje zatrudnienia ubiegające się o zlecanie działań aktywizacyjnych oraz kryteria, według których będą oceniane oferty realizatorów. Przede wszystkim nie będą oceniane wskaźniki skuteczności i utrzymania zatrudnienia lecz zostaną ustalone przez WUP w Warszawie na minimalnym poziomie. Zawyżanie ich przez agencje zatrudnienia, ze względu na chęć uzyskania kilku dodatkowych punktów w ocenie zamówienia publicznego, naraża je na zbyt duże ryzyko finansowe, które z powodu nieosiągnięcia określonego poziomu wskaźników są zobowiązane do płacenia kar umownych.

Zlecanie działań aktywizacyjnych przez wojewódzkie urzędy pracy będzie atrakcyjne dla agencji zatrudnienia. Maksymalna kwota, którą przewidział ustawodawca za znalezienie pracy i utrzymanie jej przez jednego bezrobotnego przez okres co najmniej sześciu miesięcy, to równowartość trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia, czyli około 11 600 zł.  

Dzięki kontynuowaniu współpracy z agencjami zatrudnienia pracownicy powiatowych urzędów pracy, w których na jednego tzw. pracownika kluczowego przypada zbyt duża liczba obsługiwanych bezrobotnych, będą mogli bardziej skupić się na pomocy tym klientom, którzy mają szansę szybko podjąć pracę.